Necktie Youth (2015)
Regie: Sibs Shongwe-La Mer | 93 minuten | drama | Acteurs: Bonko Cosmo Khoza, Sibs Shongwe-La Mer, Colleen Balchin, Kamogelo Moloi, Emma Tollman, Kelly Bates, Ricci-Lee Kalish, Tessa Jubber, Michael Marshall, Jonathan Young
Over de straatarme bevolking van de townships in Zuid-Afrika zijn genoeg films gemaakt. Dat er ook in de rijkere buurten van steden als Johannesburg de nodige onrust is, is minder bekend. ‘Necktie Youth’ (2015) van de pas 23-jarige filmmaker Sibs Shongwe-La Mer, richt zich juist op de veelal onderbelichte groep jongeren in de suburbs in het Zuid-Afrika van na de Apartheid. Ze wonen in grote, mooie huizen en hebben geld genoeg. Toch zijn ze niet gelukkig. Ze zijn zoekende naar hun identiteit en de zin van het leven en experimenteren volop met seks, alcohol en drugs. Intussen is de verhouding tussen blank en zwart ook nog niet helemaal wat die zou moeten zijn. Tegen het licht van de sociale, politieke en economische onzekerheden in Johannesburg schetst Shongwe-La Mer een rauw, beklemmend beeld. Het verhaal wordt aangezwengeld door de zelfmoord – via een livestream de wereld in geslingerd – van studente Emily (Kelly Bates) uit het rijke stadsdeel Sandton. Deze tragedie gebeurde op 16 juni, nota bene Youth Day, een nationale feestdag waarop de jongeren herdacht worden die op die datum in 1976 het leven lieten tijdens de studentenopstand tegen Apartheid.
Anno 2013, want in dat jaar speelt ‘Necktie Youth’ zich af, zijn de jongeren nog steeds ontevreden, al is de reden heel wat minder concreet dan in 1976. Deze jongeren zijn geboren na de vrijlating van Nelson Mandela, hebben nooit zelf ervaren hoe het leven was onder het juk van de Apartheid. Hun problemen zijn van een heel andere orde. Centraal in de film staan Emily’s vrienden, die een voor een aan een kruisverhoor worden onderworpen. Jabz (Bonko Cosmo Khoza) en September (de regisseur zelf) zijn exponenten van de nieuwe hogere klasse van de zwarte bevolking. Ze gaan naar de universiteit, wonen in mooie huizen en kijken neer op zwarten die minder welgesteld zijn. Ze begeven zich in gemêleerd gezelschap en houden zich bezig met seks, drugs en alcohol. De plotselinge dood van hun vriendin zet hun anders zo holle levens drastisch op zijn kop. Met name Jabz lijkt compleet van slag. Andere vrienden zoals Tanya (Colleen Balchin) die niet aan haar ouders durft te vertellen dat ze op een zwarte jongen verliefd is, de over zware levensvragen filosoferende Nikki (Emma Tollman), de in bruidsjurk getooide drugdealer Matty (Matthew Hall) en de verwende Joodse meisjes Tali (Giovanna Winetzki) en Rafi (Ricci-Lee Kalish) proberen allemaal op hun manier om te gaan met de dood van Emily.
De getalenteerde Shongwe-La Mer komt ambitieus voor de dag. Zijn in stijlvol maar grimmig zwart-wit geschoten debuutfilm husselt diverse filmvormen door elkaar en smeedt er een – zij het vrij los aan elkaar hangend – geheel van. Flarden van documentaire, interviews, video-essay en fotografie kleden deze speelfilm aan en dat levert een gewaagd en eclectisch resultaat op. En dan hebben we nog niet eens genoemd dat er ook nog een voice-over gebruikt wordt. Hoe het ook zij, de film bruist van de rauwe energie. Shongwe-La Mer is soms iets té ambitieus en zoekt duidelijk nog naar de balans (neem bijvoorbeeld de dialogen, die soms te gekunsteld klinken en soms juist te streetwise). Zijn kritiek op de individualistische maatschappij was ook wel overkomen als hij het één keer had gemeld. Desondanks levert deze nog piepjonge filmmaker een indrukwekkend en veelbelovend debuut af, dat hard aankomt.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 5 november 2015