Niagara (1953)

Regie: Henry Hathaway | 92 minuten | drama, thriller | Acteurs: Marilyn Monroe, Joseph Cotten, Jean Peters, Max Showalter, Denis O’Dea, Richard Allan, Don Wilson, Lurene Tuttle, Russell Collins, Will Wright, Henry Beckman, Harry Carey Jr., Bill Coontz, Robert Ellis, Howard Engel, Neil Fitzgerald, Gloria Gordon, Winifield Hoeny, George Ives, Arch Johnson, Lester Matthews, Sean McClory, Norman McKay, Audre Monture, Patrick O’Moore, Tom Reynolds, Willard Sage, Minerva Urecal, Nina Varela, Gene Wesson, Carleton Young

“I didn’t care about the movies really. I was tall. I could talk. It was easy to do.” Het is een van de meest memorabele uitspraken van acteur Joseph Cotten, die naar eigen zeggen alleen in de filmwereld belandde omdat hij toevallig goed bevriend was met Orson Welles. Welles gaf hem een van de hoofdrollen in zijn meesterwerk ‘Citizen Kane’ (1941), de film die voor beide mannen de doorbraak zou betekenen. Welles heeft die film – uiteraard – altijd als zijn beste werk beschouwd. Later maakte Cotton met Alfred Hitchcock ‘Shadow of a Doubt’ (1943) en met Carol Reed ‘The Third Man’ (1949) en ook zij bestempelden hun werk met Cotton als hun beste. De acteur zelf was altijd erg laconiek over zijn prachtige oeuvre. “I was a so-called star because of my limitations and that was always the case. I couldn’t do any accents. So I had to pretend. Luckily I was tall, had curly hair and a good voice. I only had to stamp my foot and I’d play the lead — because I couldn’t play character parts.”

In ‘Niagara’ (1953) deelde Cotten de lakens met niemand minder dan Marilyn Monroe. Hij speelt George Loomis en zij zijn vrouw Rose. George is een oorlogsveteraan die door de diverse trauma’s die hij in Korea heeft opgelopen in een depressie is geraakt. Zij is zijn veel jongere, wulpse echtgenote die eigenlijk al lang en breed is uitgekeken op hem, maar hem om de een of andere reden niet kan of wil verlaten. Om hun relatie nieuw leven in te blazen zijn ze samen naar de Niagara Falls gegaan, waar ze in de romantische Rainbow Cottages hopen hun geluk te hervinden. Maar al gauw is duidelijk dat met name Rose daar helemaal geen zin in heeft. De echtelijke strubbelingen worden gadegeslagen door het pasgetrouwde koppel Polly (Jean Peters) en Ray (Max Showalter) Cutler. Vooral de jaloezie van George en de minachting die Rose voor haar man heeft valt hen op. Polly ontdekt bovendien dat Rose een geheime affaire heeft met een mysterieuze man (Richard Allen) en dat ze samen met hem een plan smeedt om George uit de weg te ruimen. Helaas voor Rose loopt niet alles zoals ze van tevoren gepland had…

La Monroe speelt in ‘Niagara’ een van haar eerste grote rollen. Als er iemand geknipt was voor de vertolking van een femme fatale dan was zij het wel. In deze film krijgt ze van de ervaren regisseur Henry Hathaway volop de mogelijkheid haar vrouwelijkheid te tonen. Een van haar verleidelijke kenmerken, haar heupwiegende manier van lopen, doet in deze film haar intrede. Waar ze toch vooral bekend is als het naïeve domme blondje, is het een verademing haar eens als een beeldschone maar keiharde dame te zien die er niet voor terugdeinst haar lichaam te gebruiken om de mannen in haar leven tegen elkaar op te zetten en ze zelfs tot moord te bewegen. In ‘Niagara’ speelt ze een rol die niet had misstaan in een thriller van Alfred Hitchcock. Hoewel de plot van deze film noir flinterdun is – om over de geringe karakterontwikkeling en back story nog maar te zwijgen – weten met name de acteurs er toch een vermakelijke ervaring van de maken. Naast Marilyn Monroe, die elke scène waarin ze zit met gemak weet te stelen, zijn ook de altijd betrouwbare Joseph Cotten en een uitstekende Jean Peters op dreef. Van beiden is het niet hun beste film – van Cotten zelfs verre van – maar ze zetten hun beste beentje voor om er wat van te maken.

Een belangrijke rol is in deze film weggelegd voor de Niagara Falls. Henry Hathaway maakte dan ook veel opnames op locatie en vangt de magie van deze prachtige watervallen op de grens van Canada en de Verenigde Staten subliem in beeld. Aangevuld met de lumineuze verschijning van Monroe is ‘Niagara’ vooral in visueel opzicht een plaatje. Ondanks het magere plotje weet de film toch een soort broeierige onderhuidse spanning op te wekken. Dankzij de aanwezigheid van een wulpse Marilyn Monroe is deze rolprent bovendien ook sterk seksueel geladen. In 1953 was men dat nog niet zo gewoon als nu. Toen de Women’s Club of America in opstand kwam tegen de scène waarin Rose in haar verpletterende roze avondjurk het liedje ‘Kiss’ (geschreven door Lionel Newman en Haven Gillespie) opzet en te midden van de andere gasten van de Rainbow Cottages verleidelijk begint te dansen. Dat viel bij de huisvrouwenclub niet goed en dus moest de regisseur aan de slag. Als tegenwicht verzon Hathaway dan maar dat de jaloerse George het niet aankon zijn vrouw daar tussen die andere kerels te zien, naar buiten stormt en woedend de plaat stukslaat. Daar nam de Women’s Club of America uiteindelijk genoegen mee.

‘Niagara’ is een bescheiden film noir die zich bij lange na niet kan meten met de toppers uit zijn genre (waaronder ‘Double Indemnity’ uit 1944 en ‘The Third Man’ uit 1949). Ondanks zijn flinterdunne plot en beperkte diepgang weet deze film toch de volle anderhalf uur te boeien dankzij de interessante acteurs en de beeldige cinematografie. Marilyn Monroe is oogverblindend als de Hitchcockiaanse femme fatale, Joseph Cotten is betrouwbaar als altijd en Jean Peters vormt het geweten van de film. Geen hoogstaande cinema, maar zeker een kijkje waard.

Patricia Smagge