Nice People – Filip & Fredrik presenterar Trevligt folk (2015)

Regie: Anders Helgeson, Karin af Klintberg | 90 minuten | documentaire, sport

De komische film ‘Cool Runnings’ (1993), over het waargebeurde verhaal van het Jamaicaanse bobsleeteam dat zich tegen alle verwachtingen in wist te plaatsen voor de Olympische Winterspelen, heeft in de loop der jaren de status van cultklassieker verworven. De Jamaicanen waren een bezienswaardigheid op de bobsleebaan en kregen te maken met vooroordelen, racisme en onderschatting. Bovendien moesten ze de fijne kneepjes van de sport onder de knie krijgen; met alleen snelle sprintbenen ben je er namelijk niet. Uit Zweden komt nu een documentaire die sterk doet denken aan ‘Cool Runnings’, al heeft ‘Nice People’ (2015) óók een sterk sociaal-maatschappelijk motief. De film stipt bovendien een bijzonder actueel thema aan. De excentrieke Patrik Andersson heeft een geniaal plan bedacht om de Somalische vluchtelingen die in zijn stad Borlänge zijn komen wonen te laten integreren: hij laat ze kennismaken met de oer-Zweedse sport bandy (ijshockey maar dan met een rubberen bal in plaats van een puck) en wil zich met een Somalisch nationaal bandyteam plaatsen voor het wereldkampioenschap in Irkutsk, Siberië. Binnen een jaar wil hij ze klaarstomen voor het grote werk, met hulp van de Zweedse oud-wereldtopper Pelle Fosshaug en kunstschaatscoach Cia Embretsen. Er is alleen één probleempje… De Somalische jongemannen die zich hebben aangemeld kunnen niet eens schaatsen, laat staan dat ze weten hoe ze bandy moeten spelen.

‘Nice People’ – de titel verwijst naar de slogan van het slaapstadje Borlänge in hartje Zweden – snijdt zaken aan waar vrijwel alle Europese landen momenteel mee kampen: een flinke toestroom van vluchtelingen, autochtone inwoners die met lede ogen toezien hoe hun stad steeds ‘zwarter’ wordt en een negatief en op vooroordelen gebaseerd beeld van hun nieuwe landgenoten hebben en nieuwkomers die het moeilijk vinden om hun goede bedoelingen om te zetten in een daadwerkelijke bijdrage aan de samenleving van hun nieuwe vaderland. Net als Nederlanders stonden de Zweden altijd bekend als gastvrij en tolerant, maar ook daar klinkt steeds luider een tegengeluid. Filmmakers Anders Helgeson en Karin af Klintberg laten dit geluid dan ook zeker horen: doodnormale Borlängers vertellen waarom ze niet blij zijn met al die immigranten die in hun stad zijn komen wonen. Lijnrecht daar tegenover staat Patrik Andersson, een nogal flamboyant figuur met een opvallende blonde coupe, immer met zonnebril en een nogal arrogant loopje. Maar zijn uiterlijk bedriegt; Patrik is een rasechte bruggenbouwer die het perfecte plan ontdekt lijkt te hebben om de plaatselijke bevolking en hun nieuwe Somalische buren nader tot elkaar te brengen: sport. Terwijl hij de coaches en de sporters aan het werk zet, zoekt hij contact met sponsors en de media. Vanuit heel de wereld hebben journalisten interesse in het Somalische bandyteam, dus dat zit wel snor. Sponsors vinden is lastiger; het scheelt dat de gemeente een flinke duit in de zak doet. Gelukkig weet Patrick de lokale pubeigenaar Billy Tang, zelf een immigrant uit Hong Kong, te strikken, al gaat dat niet zonder slag of stoot. Net als Patrick is ook deze meneer Tang een kleurrijk en excentriek figuur die intrigeert en lastig te peilen is. De film vaart zeker wel bij dit soort types!

Daarnaast is er oog voor de achtergrondverhalen van de Somalische bandyspelers. Ze hebben nogal wat meegemaakt voordat ze de overtocht naar het verre noorden maakten. Ze vertellen over de oorlog en het geweld dat ze van dichtbij hebben meegemaakt, of over familieleden die vermoord zijn of simpelweg van de aardbodem verdwenen. De achttienjarige Ahmed speelt met de gedachte om terug te gaan naar Mogadishu, waar zijn moeder, met wie hij elke dag belt en die hij al vijf jaar niet gezien heeft, op hem wacht. Lang niet alle zeventien spelers komen uitgebreid aan bod, maar we horen genoeg persoonlijke verhalen om er een beeld bij te hebben. Ze vertellen ook over hun worsteling om als een volwaardig inwoner van Zweden gezien te worden door de autochtone bevolking. Daarnaast wordt duidelijk hoe belangrijk het voor hen is om hun vaderland Somalië te mogen representeren op een wereldkampioenschap. Het is niet alleen een eer, het is ook een uitgelezen kans om hun land eens positief in het nieuws te brengen en het biedt hen houvast voor een toekomst. Bovendien hopen ze, door hun best te doen op de ijsbaan, te worden geaccepteerd door de Zweden en aan te tonen dat ze meer in hun mars hebben dan hun criticasters denken. Natuurlijk is het een utopie om te denken dat de Somaliërs kans hebben op de wereldtitel, maar ze willen zich in elk geval van hun beste kant laten zien.

‘Nice People’ heeft een fijne feelgood-vibe en een positieve boodschap. Opmerkelijk is het dat de autochtone Borlängers, naarmate de Somaliërs beter worden in bandy, enigszins ontdooien. De mooiste scène is die waarin allochtonen en autochtonen samen een partijtje spelen. Voor de vrolijke noot zorgen kleurrijke types als teammanager en initiator Andersson en sponsor Tang. De hoofdpersonen zelf, de jonge Somaliërs, grijpen de film aan om zich aan de buitenwereld te tonen: wie ze zijn en waartoe ze in staat zijn. Meedoen is belangrijker dan winnen? In het geval van het Somalische bandyteam absoluut!

Patricia Smagge

Waardering: 3.5

‘Nice People’ draait in maart 2016 in de filmtheaters, in het kader van Movies that Matter On Tour.