No Country for Old Men (2007)
Regie: Joel Coen, Ethan Coen | 122 minuten | drama, thriller, misdaad | Acteurs: Tommy Lee Jones, Javier Bardem, Josh Brolin, Woody Harrelson, Kelly Macdonald, Garret Dillahunt, Tess Harper, Barry Corbin, Stephen Root, Rodger Boyce, Beth Grant, Ana Reeder, Kit Gwin, Zach Hopkins, Chip Love, Eduardo Antonio Garcia, Gene Jones, Myk Watford, Boots Sutherland, Kathy Lamkin, Johnnie Hector, Margaret Bowman, Thomas Kopache, Jason Douglas, Mathew Greer, Trent Moore, Luce Rains, Josh Meyer, Brandon Smith, Chris Warner, Roland Uribe
‘No Country for Old Men’ is de verfilming van het gelijknamige boek van de Amerikaanse schrijver Cormac McCarthy. Het boek is grauw, spannend, cynisch en komisch tegelijk en heeft een subtiel poëtische ondertoon. Gemakkelijk om naar het witte doek te brengen is het boek daarmee allerminst, maar de broers Joel en Ethan Coen (hier samen verantwoordelijk voor de regie), laten met hun verfilming zien dat het wel degelijk mogelijk is. En hoe. De film speelt zich af in het grensland van de Verenigde Staten en Mexico waar Llewelyn Moss (Josh Brolin) in de verlaten woestijn op een aantal pickup trucks stuit, met daaromheen een stel dode mannen. In een van de trucks blijkt een enorme lading drugs te liggen en even verderop treft hij een koffer met twee miljoen dollar aan. Moss is niet van plan het geld op te geven en gaat er met de koffer vandoor. Al snel krijgt hij de psychopatische seriemoordenaar Anton Chigurh (Javier Bardem) achter zich aan, die op een of andere manier verbonden is met de mislukte drugsdeal en vastbesloten is het geld terug te krijgen. Moss gaat op de vlucht en wordt niet alleen achternagezeten door Chigurh, maar ook door de oude sheriff Bell (Tommy Lee Jones), die hopeloos probeert de verharding en verruwing in zijn omgeving tegen te gaan.
Zoals altijd bij de Coen broers, vormen de verschillende karakters een bijzonder belangrijk element in de film. Meestal hebben ze daar een vaste schare acteurs voor tot hun beschikking. Maar noch George Clooney, noch John Turturro of John Goodman is hier te zien. Gelukkig blijkt de verse samenwerking met acteurs als Josh Brolin, Tommy Lee Jones, Javier Bardem en Woody Harrelson een heel vruchtbare. Brolin, die hiervoor te zien was als onder andere ziekelijke arts in ‘Planet Terror’ van Robert Rodriguez en als corrupte agent in ‘American Gangster’ (toch niet de meest zachtzinnige personages), overtuigt als de onverstoorbare en onverschrokken Moss, eigenschappen die hem op het lijf lijken te zijn geschreven. Ook de Spaanse Javier Bardem (met onder andere ‘Carné Tremula’ en ‘Mar Adentro’ op zijn naam) is goed op zijn plaats als de gewelddadige Chigurh. Hij maakt zowel gevoelens van angst als ontzag los en zijn mysterieuze verschijning, met het merkwaardige kapsel, spreekt sterk tot de verbeelding.
In films van de Coen broertjes komt altijd een hele rits aan kleurrijke typetjes voorbij. Zo ook in ‘No Country for Old Men’. Het zijn vaak excentrieke figuren, die op het eerste gezicht, met hun sterk karakteristieke vertoning en onveranderlijkheid, misschien één-dimensionaal kunnen overkomen. Toch zijn het altijd mensen van vlees en bloed die ondanks hun eigenaardigheden iets herkenbaars met zich meedragen en zo bijna zonder uitzondering aandoenlijk overkomen. Ook een figuur als Llewelyn Moss heeft een zachte en lieve kant, al zal het vanwege zijn soms gevoelloze uitstraling moeilijk zijn om die kant te ontwaren. Zijn oprechte relatie met Carla Jean (Kelly MacDonald), blijkt dan ook niet uit liefkozende woorden, maar uit een overtuigende verstandhouding van wederzijds begrip en vertrouwen, die bijzonder subtiel in beeld wordt gebracht en zich bijna onopgemerkt blootgeeft. Zelfs als Carla Jean door de riskante avonturen van Llewelyn in gevaar lijkt te komen en hij ondanks dat doorzet weet je als kijker dat hij het allemaal vooral voor haar doet. Ook de oude sheriff Bell komt met zijn rustige voorkomen en sterke principes heel ontroerend over. En zijn verlangen naar vroegere tijden krijgt in de gewelddadige omgeving een maar al te begrijpelijke plek.
De rijke verzameling aan verschillende karakters met allemaal hun eigen beslommeringen zou kunnen leiden tot een moeilijk te ontwarren geheel, maar ‘No Country for Old Men’ is daarentegen een nauwkeurig uitgewogen film. Alle elementen vullen elkaar naadloos aan en nergens wordt één van hen teveel. Het geweld van Chigurh, de overpeinzingen van de diep melancholische Bell, de onverstoorbare Moss, de liefde van zijn vrouw Carla Jean, het opgeschoten personage van premiejager Carson Wells (Woody Harrelson) en dan ook nog de vele andere, veelzeggende figuren worden overtuigend neergezet in een sterk karakteristieke wereld. Die wereld wordt bovendien zo verbluffend mooi in beeld gebracht door Roger Deakins (meervoudig voor een Academy Award genomineerd en vaste man van de Coen broers), dat de omgeving zelf ook als speler beschouwd mag worden. De nauwkeurig gecomponeerde shots van de broeierige en stoffige woestijn, de dorpen en de donkere, verlaten straten van de stad – met een zowel gemoedelijk als hard en soms zelfs claustrofobisch karakter – zorgen voor een ijzersterke sfeer, die onmiskenbaar deel uitmaakt van het verhaal.
Joel en Ethan Coen leveren met ‘No Country for Old Men’ een bijzonder sfeervolle, donkere en verontrustende thriller af. De knappe combinatie van het ruwe landschap, het harde geweld, de subtiel gedoseerde portie menselijkheid en een overtuigend gevoel van nostalgie, doen verlangen naar meer en laten je bijna met weemoed terugkijken naar de grauwe maar diep intrigerende wereld van de Coen’s. Kon dit soort films maar eeuwig duren.
David Croese
Waardering: 5
Bioscooprelease: 14 februari 2008