No Place for a Rebel (2017)

Regie: Ariadne Asimakopoulos, Maartje Wegdam | 76 minuten | documentaire

Het met behulp van crowdfunding tot stand gekomen ‘No Place For a Rebel’ is een ambitieuze documentaire, omdat zij de innerlijke strijd volgt van een hoofdfiguur. Klinkt dat cryptisch? Als je het uitlegt wordt het nog gecompliceerder. De Oegandese Opono Opondo werd als kind ontvoerd door het rebellenleger van Joseph Kony. Zestien jaar later is hij uit het leger ontsnapt en keert als oorlogscommandant terug naar huis. Hij moet zijn plek in de burgermaatschappij weer zien in te nemen, maar blijkt moeilijk zijn draai te vinden tussen de mensen tegen wie hij bijna zijn hele leven vocht – inclusief zijn familie. Terwijl Opono worstelt met vragen over schuld en verantwoordelijkheid, krijgt hij de kans zich aan te sluiten bij het Oegandese leger. Keert hij terug naar het strijdperk om te vechten tegen zijn voormalige kameraden?
Aldus de synopsis van deze documentaire, die aan fictie grenst qua dramatische structuur. ‘No Place For a Rebel’ is echter geen statisch verhaal waarin teruggeblikt wordt, maar een zich ontwikkelend leven, dat op de huid wordt gevolgd.

Daar mag bewondering voor uitgedrukt worden omdat het in de basis erg moeilijk is, en hoewel wij het land Oeganda niet uit persoonlijke ervaring kennen, lijkt de sfeer van de straat goed getroffen. De Oegandezen lijken te leven in een broeierige mix van angst en gelatenheid, vooral beheerst door dagelijkse beslommeringen. Die sfeer wordt gedoseerd maar ongefilterd toegelaten op beeld. Het verhaal van de rebellen van Kony is misschien moeilijk te begrijpen – deels guerilla, deels terreur, deels een grensoverschrijdend conflict, maar dat maakt niet veel uit. Maartje Wegdam (filmmaker en docent aan de Hogeschool Utrecht) en documentairemaker Ariadne Asimakopoulos richten zich op ‘gewone’ menselijke processen, en hebben overduidelijk het vertrouwen van hun onderwerp, waardoor Opono indruk maakt als licht dolende ziel, en goed meewerkt aan de verdichting en dramatisering. Dat laatste valt overigens erg mee. ‘No Place for A Rebel’ oogt vooral authentiek; daarmee kweken de makers meer begrip voor de ingewikkelde levens van dergelijke Afrikanen.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

‘No Place for a Rebel’ is in oktober 2017 te zien in filmtheaters door het hele land in het kader van Movies That Matter on tour en is ook te zien via PICL.

Bioscooprelease: 9 november 2017