Notorious (2009)
Regie: George Tillman Jr. | 122 minuten | drama, muziek, biografie | Acteurs: Jamal Woolard, Mohamed Dione, Derek Luke, Dennis L.A. White, Marc John Jefferies, Menyone DeVeaux, Ginger Kroll, Ricky Smith, Christopher Jordan Wallace, Amanda Christopher, Angela Bassett, Nina Daniels, Jasper Briggs, Cyrus Farmer, David Costabile, Julia Pace Mitchell, Jermaine Denny, Naquon Jackson, Naturi Naughton, Aunjanue Ellis, Jason Croasdaile, Valence Thomas, Edwin Freeman, Kevin Phillips, John Ventimiglia, Cimone Campbell, Duane Nakia Cooper, Anthony Mackie, Miya Granatella, Charles Malik Whitfield, Susie Da Silva, Antonique Smith, Sean Hall-Earl, Jelani Mashariki, Tony Mui, Sean Ringgold
Biggie Smalls, Frank White, Big Poppa, The King of New York – geen artiest had zoveel bijnamen als Christopher Wallace. De meeste mensen kennen hem echter als The Notorious B.I.G., een rapper die vooral in de Verenigde Staten een iconische status bereikte. Buiten Amerika kent men hem vooral als het andere slachtoffer van naam- naast 2Pac – in de vete tussen de Eastcoast en de Westcoast gangsta rappers. Wallace bracht bij leven slechts één album uit, met de profetische titel ‘Ready to Die’. Kort na zijn dood, op 9 maart 1997, verscheen een tweede cd met de al even morbide titel ‘Life after Death’. De ode die zijn producer en goede vriend Puff Daddy met Biggies weduwe Faith Evans en R&B-groep 112 na zijn dood uitbracht, ‘I’ll be missing you’, werd ook aan deze zijde van de Atlantische Oceaan een grote hit. Wie jong sterft – Wallace werd slechts 24 jaar – krijgt al snel een legendarische status toebedeeld. Het is dan ook niet verwonderlijk dat over het leven van The Notorious B.I.G. een biografische film is gemaakt. ‘Notorious’ (2009) is prima gemaakt maar mist helaas de broodnodige diepgang. Regisseur George Tillman Jr. beperkt zich nu jammer genoeg tot de welbekende feiten en toont te weinig lef.
‘Notorious’ begint met een jonge Christopher Wallace (gespeeld door Christopher Jordan Wallace, zoon van Biggie en zangeres Faith Evans), die samen met zijn uit Jamaica afkomstige moeder Voletta (Angela Bassett) de eindjes aan elkaar probeert te knopen in de wijk Bedford-Stuyvesant in Brooklyn. Zoals zoveel leeftijdsgenootjes groeit hij op zonder vader. Als klein jochie roept hij al dat hij ooit beroemd zal worden, maar zijn uiterlijk zit hem niet mee. Zoals een klasgenootje hem pijnlijk duidelijk maakt: hij is te dik, te zwart en te lelijk. Chris laat het er niet bij zitten. Als hij geld zou hebben, dan zouden de mensen hem tenminste respecteren, denkt hij. En dus besluit hij carrière te maken als crackdealer, tot groot verdriet van zijn moeder, een hardwerkende schooljuf die haar intelligente zoon liever ziet studeren. Op zijn zeventiende wordt Chris (inmiddels gestalte gegeven door Jamal Woolard) opgepakt; hij belandt in de gevangenis waar hij zijn rap skills ontdekt en verfijnd. Als hij vrij is wil hij het gaan maken als rapper, want hij heeft talent. Als zijn vriendinnetje Jan (Julia Pace Mitchell) ook nog zwanger blijkt te zijn, is hij helemaal vastbesloten iets van zijn leven te maken.
Het duurt niet lang of hij komt in contact met Sean ‘Puff Daddy’ Combs (Derek Luke), een ambitieuze producent en talentscout. Hij ziet het helemaal zitten met Wallace, die hij omdoopt tot ‘Biggie Smalls’, en regelt een platencontract voor zijn vriend. Biggie blijkt een grote hit. Aanvankelijk blijven de optredens beperkt tot New York, maar al snel ontdekt men ook buiten The Big Apple welke kwaliteiten deze stevige jonge kerel in huis heeft. Maar het succes kent ook zijn keerzijdes. Vooral de vrouwen in zijn omgeving krijgen daarmee te maken. Zo stort hij zich halsoverkop in een relatie met Faith Evans (Antonique Smith), terwijl hij nog iets heeft met Kimberley ‘Lil’ Kim’ Jones (Naturi Naughton). Die romantische verwikkelingen vallen echter in het niet bij de controverse die ontstaat wanneer zijn goede vriend 2Pac (Anthony Mackie) neergeschoten wordt en hij en Puffy ervan worden beschuldigd er iets mee te maken te hebben. Dat incident vormt de aanleiding voor een bloederige vete die beide rapiconen het leven zal kosten…
Biografische films volgen vaak een bepaald stramien. We werpen een blik op de hoofdpersoon in zijn jonge jaren, volgen hem tot zijn grote successen. Dan volgt meestal een (persoonlijke) crisis, die de held van het verhaal bijna altijd weer te boven komt. Eind goed al goed. Zo ging het in ‘What’s Love Got to Do with It’ (1993), ‘Ray’ (2004) en ‘Walk the Line’ (2005). In een film over het leven van The Notorious B.I.G. komt het echter niet meer goed. Hij wordt doodgeschoten, klaar. Daar kun je niets meer aan veranderen. Doordat het einde bekend is, ontbreekt een zekere spanning. De kunst is dan voor de filmmaker om die spanning op een andere manier in het verhaal te brengen. Door nieuwe inzichten te geven over de persoon in kwestie bijvoorbeeld. Dingen die men nog niet over hem wist. George Tillman Jr. laat die kans jammer genoeg onbenut. Hij volgt de levensloop van Wallace – die zeker bij de fans inmiddels toch wel bekend mag worden geacht – nauwgezet. Daarbij laat hij het na om bepaalde zaken nader uit te lichten. Het aansnijden van het hoe en waarom van zijn dood ligt misschien té gevoelig, aangezien de moord nog altijd niet opgelost is. Maar waar Tillman wel meer mee had kunnen – en moeten – doen zijn de teksten van Biggie. Af en toe horen we hem iets mompelen over dat hij beter dood had kunnen zijn. Prikkelende opmerkingen, daarom is het zo zonde dat er niets mee gedaan wordt.
Wellicht heeft het te maken met het feit dat de film geproduceerd is door Voletta Wallace – Biggies moeder. Puff Daddy treedt op als uitvoerend producent. Het werken met mensen die dicht bij het onderwerp staan heeft voordelen en nadelen. In dit geval is Tillman door die nauwe betrokkenheid duidelijk in zijn vrijheden beperkt. Hij schroomt niet om de mindere kanten van Biggie te tonen (zijn ontrouw, geldzucht en egocentrisme), maar bedekt ze vervolgens wel met de mantel der liefde. Het hoort er blijkbaar bij in het ‘wereldje’ van de gangsta rappers. Aan spanning en diepgang ontbreekt het dus. Wat overblijft is een prima gemaakte film die zeker vermakelijk is. Dat is voor een groot deel te danken aan Jamal Woolard, debutant op het witte doek die een warmere uitstraling heeft dan de echte Biggie. Woolard, die zelf rapt onder de naam Gravy, heeft zich maandenlang voorbereid op de rol en volgde stemlessen om precies zo te klinken als Wallace. Het resultaat mag er zijn. Ook Naturi Naughton, Antonique Smith (het evenbeeld van Faith Evans!) en de altijd betrouwbare Angela Bassett zijn goed gecast. De scènes tussen de jonge Woolard en de ervaren Bassett smeken om meer. Helaas vonden scenarioschrijvers Reggie Rock Bythewood en Cheo Hodari Coker de rise and fall van de superster belangrijker dan zijn persoonlijke verhaal…
‘Notorious’ is overduidelijk gemaakt om de mainstream tevreden te houden. Deze film is duidelijk gericht op de veelal jonge, mannelijke fans van Biggie. Zij worden op hun wenken bediend door de vele knetterende concertscènes, een vleugje seks, de nodige dosis actie en een piepklein snufje drama. Niets mis mee. De productie ziet er dan ook prima uit. Maar de film was zoveel interessanter geweest als regisseur Tillman wat meer lef had getoond. Een complex figuur als Christopher Wallace vraagt om een benadering die dieper graaft. Wie was hij, waarom was hij zoals hij was? De antwoorden die we van ‘Notorious’ krijgen blijven teveel aan de oppervlakte. De film is nu vooral een showcase voor de jonge Jamal Woolard, die zich hopelijk vaker zal laten zien op het witte doek!
Patricia Smagge