Nowhere (2022)

Recensie Nowhere CinemagazineRegie: Peter Monsaert | 110 minuten | drama | Acteurs: Koen De Bouw, Noa Tambwe Kabati, Ruth Becquart, Sofie Decleir, Sebastien Dewaele, Karlijn Sileghem

De pijn van het moeten missen van een familie(lid), het is een terugkerend thema in het oeuvre van de Vlaamse cineast Peter Monsaert. In zijn speelfilmdebuut ‘Offline’ (2012) probeert een ex-gedetineerde zich te verzoenen met zijn zich van hem vervreemde dochter en in het ingetogen ‘Le Ciel Flamand’ (2016) draait het om een zesjarig meisje dat opgroeit in de keiharde realiteit van een bordeel. Ook in zijn derde film, ‘Nowhere’ (2022), is het gezinsleven van de twee hoofdpersonages verre van ideaal. Monsaert liet zich inspireren door twee waargebeurde verhalen. Toen hij voor een documentaire in contact kwam met een vereniging voor ouders van overleden kinderen, ontmoette hij Willy die zijn zoon verloor bij een verkeersongeluk; de dader vluchtte weg van het plaats delict. Deze Willy is de inspiratiebron voor het personage André in ‘Nowhere’. Tegenover hem staat Thierry, een weesjongen van 17 jaar die van pleeggezin naar pleeggezin verhuist maar nergens een thuis vindt. Het dieptreurige waargebeurde verhaal van Jordy Brouillard, een jongen van 19 die in 2016 stierf van de honger in een tentje op een kampeerterrein nabij Gent, ligt ten grondslag aan het personage Thierry. De gebeurtenissen rond Jordy Brouillard schokte heel België; zijn hele leven werd hij opgevangen door Jeugdhulp, maar toen hij op zijn achttiende verjaardag op eigen benen moest staan ging het mis…

André (Koen De Bouw) is een voormalig vrachtwagenchauffeur die door een enorm trauma getekend is. Om de dagen door te komen, knapt hij voor een kennis een wegrestaurant op. Hij slaapt in een bouwkeet op het terrein. Als hij niet aan het werk is, bekijkt hij videobeelden van een jong meisje; het blijkt zijn dertienjarige dochter Lisa te zijn, die vijf jaar geleden doodgereden werd door een vrachtwagenchauffeur, die er vervolgens vandoor ging. Elke drie dagen gaat hij langs de gedenkplek die hij voor haar gemaakt heeft op de plaats delict. Dan vervangt hij het SD-kaartje in de camera die hij er neergelegd heeft. Zo hoopt hij alsnog de dader te kunnen opsporen, want wellicht krijgt die wroeging als hij weer eens over die weg rijdt. Op een dag wordt er ingebroken in de keet. André weet de dader te grijpen, het is de jonge Thierry (Noa Tambwe Kabati). André pakt hem wat al te hardhandig aan en brengt hem naar de Eerste Hulp. Niet lang daarna lopen ze elkaar weer tegen het lijf. André ontdekt dat de jongen dakloos is en geld nodig heeft om schuldeisers af te betalen. Hij heeft met hem te doen en als hij ziet dat Thierry handig is met elektra biedt hij hem een baantje aan. Wakkert de dakloze tiener verzorgende vadergevoelens in hem aan die al die jaren onbeantwoord bleven? André is benieuwd naar wie Thierry is, waar hij vandaan komt, maar zodra hij te persoonlijke vragen stelt, reageert de jongen prikkelbaar en agressief. Desondanks ontdooit ook hij voor deze surrogaatvaderfiguur, de twee hebben elkaar namelijk hard nodig om uit de impasse te komen waarin ze terecht zijn gekomen.

Wat meteen opvalt aan ‘Nowhere’ zijn de levensechte personages. Zowel André als Thierry kampen met trauma’s uit het verleden en proberen met zichzelf in het reine te komen. Alleen komen ze er echter niet; ze blijken elkaar nodig te hebben om de wereld vanuit een ander perspectief te kunnen bekijken. Maar daarvoor moet eerst een onderling vertrouwen groeien. Monsaert neemt daar gelukkig uitgebreid de tijd voor en onthult onderwijl stukje bij beetje de achtergrond van de beide mannen. André en Thierry zijn op het eerste gezicht tegenpolen, maar blijken meer met elkaar gemeen te hebben dan je op het eerste gezicht zou denken. Beiden zijn binnenvetters en bouwden een muur om zichzelf heen om maar niet geconfronteerd te hoeven worden met hun demonen. Ze zijn verhard en stuurs en maken niet graag contact. Dat ze uiteindelijk opbloeien wordt mooi ondersteund door de prachtige cinematografie van David Williamson, die handig gebruik maakt van licht of juist het gebrek daaraan. Ondanks de stemmige setting (zeker in de eerste helft) is de film nooit grimmig. In tegenstelling tot Monsaerts twee eerdere films, is ‘Nowhere’ namelijk hoopgevend van toon. De sfeer wordt naar het einde toe ook steeds wat luchtiger. De ontwikkeling die beide personages doormaken wordt symbolisch weergegeven in de titel van de film: het ‘Nowhere’ van het begin verandert bij de aftiteling in ‘Now Here’.

Indrukwekkend zijn de prestaties van de beide hoofdrolspelers. Koen De Bouw zien we zelden in een dergelijke rol, maar blijkt er uitstekend mee uit de voeten te kunnen. Sterker nog, dit is misschien wel zijn beste werk. Zijn André is van het type ‘ruwe bolster, blanke pit’. Onder het geharde uiterlijk van gemillimeterd haar, grauwe stoppelbaard en smoezelige fleecetruien schuilt een liefhebbende vader die het grote gemis van zijn dochter nooit heeft kunnen verwerken. De jonge Thierry, sterk en naturel gespeeld door de talentvolle nieuwkomer Noa Tambwe Kabati, heeft een onstuimig en onvoorspelbaar karakter en dat is precies wat André nodig heeft om uit zijn modus van onverschilligheid te komen. In plaats van hem aan zijn lot over te laten, ontfermt André zich om de jongen. Er ontstaat een vriendschap die broos is, maar wel het verschil maakt voor beiden. Kabati mocht hier en daar improviseren, wat de authenticiteit alleen maar ten goede komt. Uiteindelijk gaan de twee zelfs samen op avontuur, waarbij de film trekken van een roadmovie krijgt: een beetje luchtigheid op het moment dat daar ruimte voor is. Monsaert voelt dat feilloos aan. Net als het motto dat hij bij monde van de jonge Thierry predikt: als je ergens tegenop ziet, kijk dan naar je schoenen en lees: Just do it’.

‘Nowhere’ is een pleidooi voor medemenselijkheid en verbinding, en toont aan dat niemand het in zijn eentje redt. Monsaert zag de afgelopen jaren de polarisering in de samenleving toenemen en vindt dat een kwalijke zaak. Zijn film toont op een overtuigende manier aan hoe een al dan niet toevallige ontmoeting, een klein gebaar, een luisterend oor, een gesprek of een beetje begrip voor elkaar een wereld van verschil kan betekenen.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 29 september 2022