Ocean Voyagers (2007)
Regie: Joe Kennedy, Feodor Pitcairn | 72 minuten | documentaire
De bultrug is tegelijkertijd een van de imposantste en meest charismatische dieren die onze planeet vandaag de dag nog rijk is. Met een maximumlengte van ruim zeventien meter en een gewicht van vijfentwintig tot dertig ton, zijn volwassen bultruggen ware oceaangiganten. Bovendien zijn deze walvissen verwoede reizigers. Ze moeten elk jaar duizenden kilometers afleggen als ze hun warme geboortegronden verruilen voor de koude, maar voedselrijke wateren in het noorden of diepe zuiden.
Het is dan ook een hele uitdaging om bultruggen adequaat op de gevoelige plaat vast te leggen. In het verleden is de bultrug al meermaals het middelpunt geweest van diverse natuurfilms, waardoor ‘Ocean Voyagers’ thematisch nou niet direct een baanbrekende productie genoemd kan worden. Desondanks heeft het werk van de diverse camerateams uiteindelijk geresulteerd in een adembenemend meesterwerk. Vanaf het prille begin wordt je als kijker meegevoerd naar de glasheldere, azuurblauwe diepten van de tropische wereldzeeën, wonderlijke onderwaterparadijzen die dienen als kraamkamers waarin jonge bultruggen hun eerste vinslagen naar volwassenheid doen. De film richt zich vooral op de zorgzame bultrugmoeder Mara en haar zoon Kell, een babywalvis die met zijn vijf meter toch al een behoorlijke omvang heeft. Wat volgt is een intiem portret van de walvismoeder en het door haar gekoesterde kalf. Met name de speelse inborst van Kell wordt schitterend in beeld gebracht. Met gezwinde zwemslagen danst hij sierlijk om zijn moeder heen, onderwijl zijn bruisende levenslust demonstrerend door met zijn borstvinnen op het wateroppervlak te slaan of door een flinke sprong te maken die hem boven het wateroppervlak doet uittorenen. Het is sowieso opvallend om te zien hoe gracieus de toch massieve walvissen zich in het water voortbewegen. De beelden worden regelmatig begeleid door het karakteristieke gezang van de mannetjesbultruggen, geluiden die vastgelegd zijn met behulp van de vernuftigste opnameapparatuur. Het gezang van de bultrug begint met eenvoudige tonen, die geleidelijk aanzwellen tot thema’s en uiteindelijk uitmonden in complexe liederen. Waarschijnlijk gebruiken mannetjes de liederen om gewillige wijfjes aan te trekken of rivalen de loef af te steken.
‘Ocean Voyagers’ gaat ook summier in op de gevaren die de bultruggen in ons tijdgewricht nog steeds bedreigen. Sleepnetten vormen bijvoorbeeld zelfs voor deze zeereuzen potentieel dodelijke vallen. De commerciële walvisjacht, die in het verleden verantwoordelijk was voor de decimering van de wereldwijde walvispopulatie, is gelukkig sinds 1986 verboden. Landen als Japan, IJsland en Noorwegen houden echter nog steeds obstinaat vast aan het recht om walvissen (vooral dwergvinvissen) voor wetenschappelijke doeleinden te vangen. Volgens veel experts is dit echter een façade om de ware doeleinden van de jacht te verhullen. Het vlees van de gedode walvissen wordt in Japan en IJsland namelijk gewoon op markten verkocht.
‘Ocean Voyagers’ is een magnifieke, warme documentaire die ons een unieke inkijk biedt in de wonderlijke onderwaterwereld van de raadselachtige bultrug. Een krachtig filmdocument, dat laat zien dat we bepaalde natuurlijke schatten nooit mogen verkwanselen.
Frank Heinen