Old (2021)
Regie: M. Night Shyamalan | 109 minuten | drama, thriller | Acteurs: Gael García Bernal, Vicky Krieps, Rufus Sewell, Alex Wolff, Thomasin McKenzie, Abbey Lee, Nikki Amuka-Bird, Ken Leung, Eliza Scanlen, Aaron Pierre, Embeth Davidtz, Emun Elliott, Alexa Swinton, Gustaf Hammarsten, Kathleen Chalfant
“Wat is nu die ene film waarin Jack Nicholson en Marlon Brando samenspelen?” Kort voordat hartchirurg Charles een uiterst hachelijke medische ingreep doet, lijkt deze succesvolle geneesheer bijna compleet uit het lood geslagen door deze toch vrij triviale vraag. Overigens is dit niet het enig vreemde momentje in ‘Old’, de nieuwe film van M. Night Shyamalan. De film bombardeert de kijker namelijk met allerlei curieuze details, zoals een beroemde rapper die constant een bloedneus heeft of de veel jongere vrouw van Charles, Chrystal, die met bijna elk mannelijk lid van het personeel op hun vakantieoord flirt.
Shyamalan staat al sinds zijn doorbraakfilm ‘The Sixth Sense’ (1999) bekend om de grote plottwisten in zijn films. Grappig dan dat het promotiemateriaal voor ensemblefilm ‘Old’ al één van belangrijkste twisten van het verhaal weggeeft: een aantal Amerikaanse gezinnen gaat naar een luxe vakantieoord ver weg van de bewoonde wereld, maar worden vervolgens gedropt op een stuk strand waar ze niet meer weg kunnen. Bovendien is het verouderingsproces behoorlijk versneld op deze plek. Ongeveer twintig minuten staat voor één levensjaar. Dit heeft zowel grote geestelijke als fysiologische gevolgen, zoals een wond die in luttele seconden verandert in een litteken.
Dit uitzonderlijke snelle genezingsproces bij de vakantiegangers zorgt visueel gezien voor de smerigste scènes. Toch is ‘Old’ geen horrorfilm in de trant van de ‘Saw’-filmserie geworden, waar ieder afgehakt ledemaat wordt gevierd als een doelpunt in een voetbalwedstrijd. Het is meer een tot bioscoopfilm uitgerekte “Twilight Zone” aflevering en dan kun je ‘Old’ scharen onder één van de betere ideeën van deze Amerikaanse jaren zestig en tachtig hit-serie, waar het bovennatuurlijke de boventoon voert (recentelijk weer opgepakt door Jordan Peele onder andere van ‘Get Out’, 2017).
Evenals wat bij de “Twilight Zone” de gewoonte was, biedt het kernidee van ‘Old’ talloze mogelijkheden voor maatschappijkritiek. De film maakt hier ook gretig gebruik van en is daar niet altijd even subtiel in. Het verouderingsproces leidt bij elk personage tot de obligate existentiële crises, die onder andere ingaan op onze obsessie met maatschappelijke status en bepaalde schoonheidsidealen. Bovendien, alsof het nog niet genoeg is, vuurt Shyamalan pijlen af op de door ‘reality’ geobsedeerde entertainmentindustrie. Daarmee neemt hij ook zichzelf op de hak. In de bijrol van manusje van alles brengt Shyamalan namelijk zelf de families naar deze uiterst nare plek. Daarboven, als het zwaard van Damocles, bungelt de ultieme vraag: wat doet er werkelijk toe in het leven als je nauwelijks meer dan een dag en nacht hebt?
Ja, dit alles klinkt behoorlijk moralistisch, op het randje van pathetisch, zelfs een beetje conservatief, maar voor zo’n kleine Hollywoodfilm is de uitgesproken ‘Old’ op momenten best verademend, maar vooral vermakelijk. Het maakt zijn punten zonder enige schaamte en dendert als een trein over de kijker heen. Het doet denken aan de maatschappijkritiek in films als ‘Snowpiercer’ (Bong Jong Hoo, 2013) of ‘Get Out’. Toch haalt Shyamalans film niet het niveau van deze films, vooral omdat het einde van ‘Old’ ietwat teleurstellend is. Zeker met de coronapandemie in het achterhoofd vervalt de film uiteindelijk in ietwat luie kritiek op de farmaceutische industrie. Daarvoor is de film soms een paar keer echt gevaarlijk.
Tot slot, nog een aardig weetje. Het antwoord op de vraag van hartchirurg Charles is “Missouri Breaks” van Arthur Penn uit 1976. Deze film lijkt in bijna niks op ‘Old’ behalve dat het enigszins excentriek is onder zijn genregenoten.
Roy van Landschoot
Waardering: 3
Bioscooprelease: 22 juli 2021
DVD- en blu-ray-release: 1 december 2021