Once Were Warriors (1994)

Regie: Lee Tamahori | 99 minuten | drama | Acteurs: Rena Owen, Temuera Morrison, Mamaengaroa Kerr-Bell, Julian Arahanga, Taungaroa Emile, Rachael Morris Jr., Joseph Kairau, Cliff Curtis

Een van de meest getrouwe boekverfilmingen. Zo kun je ‘Once Were Warriors’ het beste omschrijven. De roman van auteur Alan Duff is op een bewonderenswaardige manier verfilmd door regisseur Tamahori. Net als het boek, biedt de prent een kijkje in het leven van een Maori-familie die verscheurd wordt door problemen.

De beginscène van de film zet al meteen de toon: geweld en terreur domineren het leven van het gezin. Vader Jake Heke is een norse man die verbaal niet opgewassen is tegen zijn vrouw. Ter compensatie gebruikt hij zijn vuisten om zijn vrouw Beth de baas te kunnen zijn. De kinderen zijn het slachtoffer. De oudste zoon heeft in een jeugdbende een nieuwe thuishaven gevonden, de op een na oudste zoon vervalt in de criminaliteit. Dochter Gracie (Mamaengaroa Kerr-Bell) is een intelligent meisje dat met haar talent voor schrijven nog enige kans maakt op een mooie toekomst, maar dat verloopt niet zoals gehoopt.

Net als in de roman verbloemt de film het gebruik van geweld niet. Het schokkende aan deze scènes is dat het geweld totaal onverwacht verschijnt en in alle gruwelijkheid getoond wordt. Regisseur Tamahori laat naast het geweld ook heel duidelijk de gevolgen van agressie zien. De pijn, onmacht en de uiteenrukking van een gezin blijven op het netvlies staan, als de film voorbij is. De film laat een realistisch portret zien van een groepje mensen die op elkaar aangewezen zijn en moeten vechten om het hoofd boven water te kunnen houden.

Het knappe van Tamahori’s film is is dat hij het verhaal niet zwart/wit vertelt. Ondanks de valkuilen, de stereotyperingen van goed en kwaad, weet de regisseur de clichés van het drama-genre behendig te ontwijken. Tamahori besteedt aan zowel als aan de vader als moeder evenveel aandacht. Bovendien is de casting van Owen en Morrison enorm goed gekozen. De twee acteurs zijn goed op elkaar ingespeeld en hun samenspel bevat duidelijk een zekere vorm van chemie. Tamahori heeft het drama zo gefilmd dat de kijker zelf de fouten van beide personages duidelijk kan zien. Het is geen kwestie van goed en kwaad, ieder karakter heeft zo zijn of haar slechte trekjes. De kijker wordt als een soort voyeur in het verhaal geloodst.

De acteurs tenslotte spelen geweldig. Temuera Morrison laat zijn grote talent in de film duidelijk zien. Ondanks het brute, walgelijke geweld dat zijn personage gebruikt, kun je hem niet zomaar als ‘slechterik’ bestempelen. Onder de façade van brute macho, schuilt een gekwelde man die niet weet om te gaan met zijn gedrag en verleden. De genuanceerde hybride tussen geweld en kwetsbaarheid wordt sterk neergezet door Morrison. Lichaamstaal, stemverheffingen en zijn blik: Morrison toont zich een begaafd acteur die zich niet hoeft te verschuilen achter nodeloze woorden.

Rena Owen speelt de vrouw van Heke ook erg sterk. Het is duidelijk waarom ze voor Heke is gevallen, maar ook waarom ze juist nu van deze man moet scheiden. Haar personage wil een goede moeder zijn voor haar kinderen, maar haar trots en alcoholverslaving kunnen niet verhinderen dat het contact tussen haar en haar kroost langzaamaan verslechterd. De kinderen worden goed gespeeld door de andere acteurs.

‘Once Were Warriors’ is een krachtige film die moeilijke thema’s als huiselijk geweld en raciale afkomst behandeld. De film toont het troosteloze leven van een gezin dat in de moderne consumptiemaatschappij haar plek probeert te vinden. Maar een leven zonder geld en een vergeten identiteit biedt hen geen gelijke kansen.

Deze Nieuw Zeelandse film verdient een groot publiek, dat echter wel over een sterke maag dient te beschikken. Een moedige dramafilm als deze mag niet zomaar vergeten worden.

Frank v.d. Ven

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 februari 1995