Onder ons (2011)

Regie: Marco van Geffen | 85 minuten | drama | Acteurs: Dagmara Bak, Natalia Rybicka, Rifka Lodeizen, Guy Clemens, Reinout Bussemaker

Het is een wat sombere dag, we zien een kenmerkend Hollands plaatje met een meertje. De camera glijdt over het water en zwenkt dan langs de oever en het riet: het opgeroepen sfeerbeeld duidt op onheil. Snel zal via een nieuwsuitzending op de TV duidelijk worden dat het plaatsje min of meer in de ban is van een serieverkrachter.

Het verhaal van ‘Onder ons’ wordt verteld vanuit drie perspectieven. Hierbij wordt de methodiek toegepast dat bepaalde scènes meerdere malen terugkomen maar dat de gebeurtenissen of de opstelling van personages dan ineens (anders) verklaarbaar worden omdat dan het perspectief van de gebeurtenissen in een andere context, dat van de andere persoon in het verhaal, komt te staan.

In het deel ‘Peter en Ilse’ worden de gebeurtenissen bezien door de ogen van Peter (Guy Clemens) en Ilse (Rifka Lodeizen). Zij zijn de ouders van een baby. Omdat Ilse weer zwanger is, nemen zij de jonge Poolse au pair Ewa (Dagmara Bak) in huis om voor de baby te zorgen. In deel II wordt de situatie bezien door de ogen van Aga (Natalia Rybicka), eveneens een Poolse au pair die bij een andere familie werkt en die met Ewa bevriend raakt. Van die familie komt eigenlijk alleen de vader Peter (Reinout Bussemaker) nadrukkelijk terug in het verhaal. Deel III wordt verteld vanuit de ervaringen van Ewa zelf.

Ewa blijkt een verlegen en introvert jong meisje te zijn, voor het eerst in het buitenland. Ewa mist vooral haar zusje enorm. Zij is teruggetrokken, en praat weinig met alleen de hoognodige antwoorden. Ilse probeert contact met haar te krijgen maar raakt er een beetje wanhopig van. Peter wuift optimistisch alle bezwaren weg omdat Ewa heel goed met de baby overweg kan. Ewa ontmoet Aga, zij worden vriendinnen, maar zij zijn in alles tegenovergesteld. Aga is extravert, weet precies wat zij wil, flapt er van alles uit, is een feestbeest en flirt er vrolijk op los. Zij wil zo veel mogelijk uit het leven halen. Als zij Aga opzoekt, ontmoet zij Anton, de vader van dat gezin. Aga speelt zoals altijd haar eigen lichtzinnige spelletje en Anton is geamuseerd zoals zij hem daarbij een beetje uitdaagt.

Anton is toch wel wat vrij en voelt zich aangetrokken tot de jonge Ewa. Zij wordt echter bang als hij haar steeds meer benadert. Ewa begint zonder over enig bewijs te beschikken het idee te ontwikkelen dat Anton wellicht de verkrachter zou kunnen zijn. Zij twijfelt hevig en kan en durft haar nergens op gestoelde gedachten aan niemand te vertellen. Zij sluit zich steeds meer af. Haar isolement wordt compleet als zij haar vriendschap met Aga verbreekt. Dan besluit zij in een dramatische poging Anton uit zijn tent te lokken. Zij zoekt hem ’s avonds laat op na afloop van zijn werk, gaat in op zijn uitnodiging een ritje te maken en biedt hem als het ware de gelegenheid op een presenteerblaadje aan. Als er niets zou gebeuren, zou zij van haar vermoedens en twijfels verlost zijn. De consequenties van haar handeling worden hier uiteraard niet weggegeven, maar dat die er zullen zijn, hoeft niet te worden verhuld.

‘Onder ons’ is ‘snel’ gemonteerd en kent veel relatief korte scènes. De verhaallijn is fragmentarisch en springt wat van de hak op de tak. Tegelijk kabbelt het op een aantal momenten wat voort en ligt de symboliek er soms wel wat dik bovenop. Hoe aannemelijk is het dat een introvert en verlegen en eigenlijk geheel onervaren meisje zich als het ware aanbiedt om na te gaan of ze misschien zou worden gaan verkracht?

Het spel is adequaat maar binnen het scenario is de acteurs weinig gelegenheid geboden de karakters van hun personages uit te diepen. Aan het einde slaat de plot wat op hol waardoor de geloofwaardigheid van de loop der dingen licht op de tocht komt te staan zonder overigens uit de bocht te vliegen.

‘Onder ons’ is het speelfilmdebuut van regisseur Marco van Geffen en werd geselecteerd voor het 64e Internationale Filmfestival van Locarno (en dingt daarin mee naar de Gouden Luipaarden). De film wordt eveneens vertoond op het Nederlands Filmfestival 2011. De gekozen locaties zijn fraai, de cameravoering is oogstrelend. Alhoewel dit debuut nog niet direct als een meesterwerk hoeft te worden betiteld (daarvoor ontbreekt de intensiteit van de dramatiek nog te veel) maakt de interessante opzet van het scenario ons toch voldoende benieuwd naar de nog komende delen van deze trilogie.

Rob Veerman

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 10 november 2011
DVD-release: 7 mei 2012