Ontmaskering van de Da Vinci Code – Exposing the DaVinci Code (2005)

Regie: Michael Bouson | 70 minuten | documentaire

Nog voordat Ron Howards verfilming van ‘De Da Vinci Code’ waar iedereen reikhalzend naar uitkeek in première ging, werd de televisiedocumentaire ‘Exposing the Da Vinci Code’ gemaakt (met Dr. Stephan Munsey als verteller). In het Nederlands de ‘Ontmaskering van de Da Vinci Code’ en het kan beschouwd worden als een tegenaanval op het boek van Dan Brown en een waarschuwing voor het mensen die de film gaan bekijken. Sinds het uitbrengen van de internationale bestseller, regent het boeken die inhaken op het succes. Zo ook de vele (tv)-documentaires: ‘Unlocking DaVinci’s Code’ (2004), ‘Time Machine: Beyond the Da Vinci Code’ (2004), ‘Cracking the Da Vinci Code’ (2004), ‘Da Vinci Code Decoded’ (2004), ‘The Real Da Vinci Code’ (2005) en ‘Breaking the Da Vinci Code’ (2005).

De ‘Ontmaskering van de Da Vinci Code’ kan worden ingedeeld in de categorie verontwaardigde christenen. Belangeloos is de documentaire dus niet, maar dit hoeft niet altijd hinderlijk voor kijkers te zijn. Rode draad in de Nederlandse versie is de grijze verteller Paul Sharrat (ook producer van de documentaire) die ons vanuit een stoffige studeerkamer met Mona Lisa en ridder op de achtergrond de claims van boek vertelt waarop deskundigen deze ondermijnen. Leonardo Da Vinci, de Priorij van Sion, tempelridders, Opus Dei, Jezus en Maria Magdalena, de kruisiging, de Heilige Graal, Constantijn de Grote, concilie van Nicea, gnostische teksten en ga zo maar door. Deze geleerden zijn overigens bijna allemaal (mede)auteur van boeken met iets van ontmaskeren, breken, kraken, decoderen, feiten, e.d. van de Da Vinci code in de titel. Van ontmaskeren is er echter geen sprake, het gaat voornamelijk om de meningen van personen. Terwijl de documentaire pretendeert christenen te wapenen met de feiten. Kortom, Dan Brown kan zijn claims en complottheorieën niet staven met bewijs net zo min als deze deskundigen het tegendeel kunnen bewijzen met iets tastbaars. Bij doofpottheorieën wordt bewijs weggewerkt dus het is een makkelijk standpunt voor Dan Brown om in te nemen, aldus de makers. Maar als men dan in een zogenoemde ‘ontmaskering’ alles ophangt aan het ontbreken van teksten erover in de bijbel, is dat dan niet even makkelijk?

Er zijn enkele pogingen om de documentaire te verbuigen naar een oprechte zoektocht naar de waarheid door verder te vragen naar het ontstaan van deze legendes. Maar deze worden glansrijk teniet gedaan door Dan Browns boek al aan het begin van de film te vergelijken met de bijbel (want dat is pas écht een bestseller) en het noemen van de beweringen in het boek als belachelijk en Dan Brown als slecht. Nee, als men dan toch die beledigde christenoptiek neemt, zet dan uiteen waarom christenen zich geschoffeerd zouden moeten voelen. Toon dan de eerste pagina van het boek waar Dan Brown heeft geschreven dat alle kunstwerken, architectuur, documenten en geheime rituelen waarheidsgetrouw zijn. Laat lezingen en interviews zien waarin Brown zijn werk als waarheid bestempelt. Toon het gevaar dat daarin schuilt, de mensen die in geloofscrisis raken, hoe men anders tegen christenen is gaan kijken na het lezen van het boek, massahysterie, enzovoort.

Dan was de documentaire alhoewel nog steeds eenzijdig, een stuk interessanter geweest. Nu is men overgeleverd aan dreigende muziek, zeer suffe reconstructies en niet onderbouwde meningen. Er komen wel allerlei wetenswaardigheden voorbij dus het is niet geheel een verlies voor kijkers (let op: de details over de kruisiging zijn niet voor tere zielen). Maar er zijn betere, meer inzicht gevende, amuserende documentaires dan deze te maken en te bekijken (zoals ‘Secrets of the Code’). De `Ontmaskering van de Da Vinci Code’ heeft overigens wel één award voor beste documentaire gewonnen. Te weten op het Christian WYSIWYG Film Festival.

Sarita Koendjbiharie

Waardering: 0.5