Onze kresj (2014)

Regie: Marije Meerman | 95 minuten | documentaire

In ‘Onze kresj’ blikt documentairemaker Marije Meerman met betrokkenen terug op de anti-autoritaire crèche van haar jeugd. In 1995 verscheen haar eerste documentaire over het onderwerp, simpelweg ‘De Kresj’ genaamd. Toen kwamen haar generatiegenoten aan het woord. Met het overlijden van haar moeder Hilde, vond ze bijna een halve eeuw na opening van Kresj Prins Constantijn in diens nalatenschap het omvangrijke archief van de opvang. Met haar broer (en cameraman) Gregor Meerman dook ze als gevolg opnieuw de geschiedenis van het chaotische kinderdagverblijf in.

De crèche werd gemeenschappelijk gerund door de ouders zelf. Inmenging van buiten was niet toegestaan. Niet rust, reinheid en regelmaat waren de maat, maar juist vrijheid, verzet en grenzeloosheid. Wat dat precies inhield, was het onderwerp van vele discussies die de ouders tijdens het oppassen voerden. In de tijd dat de kinderen aan hun lot werden overgelaten, werd er door de ouders veelvuldig vergaderd, genotuleerd en verzameld. Zo ontstond er een nauwkeurige inkijk op het denken van deze maatschappijkritische idealisten. Grappig is hoe de uiterst serieuze ouders vast komen te zitten in hun eigen logica en hun vergaderingen steeds meer tot niets leiden. In het archief van hun moeder ontdekken broer en zus Meerman hoe hun eigen ouders van invloed waren op al deze procedures.

Voor meer informatie zoeken ze de groepsleiders van toen op. Hoe kijken zij terug naar de tijd van toen? Staan ze nog steeds achter hun denkbeelden of heeft de tand des tijds hun oordeelvermogen aangetast? Er ontstaat een nauwgezette reconstructie van het tijdsbeeld. Vrije seks, de verheerlijking van Marx en een hoop vrijgevochten idealen. Met al het nieuw verkregen materiaal ontstaat tegelijkertijd een geheel nieuw beeld van Hilde. Zo begint niet alleen een zoektocht naar het verleden, maar is ‘Onze kresj’ ook een persoonlijke film over de moeder van de regisseur en de cameraman. Precies die persoonlijke touch zorgt voor een fijne balans. Gekoppeld aan oude archiefbeelden – de kijker krijgt daardoor ook echt een indruk van de revolutionaire maar radicale omstandigheden in de crèche –  geeft dat een vrijwel compleet beeld van het bijzondere instituut.

‘Onze kresj’ blijft alleen wel lang hangen in dat verleden. Vragen over het succes of het falen ervan worden niet beantwoord. Hoe de opvang tot het heden heeft doorgewerkt, blijft in duisternis gehuld. Heeft het Prins Constantijn helemaal geen invloed gehad? Het sociale experiment is helaas zonder uitkomst. Daarom is het jammer dat de kinderen van toen in ‘Onze kresj’ helemaal niet meer in beeld komen. Een double bill zou geen overbodige luxe zijn.

Wouter Los