Ooit (2008)

Regie: Jaap van Heusden | 39 minuten | drama, korte film | Acteurs: Barry Atsma, Leny Breederveld, Sanne Vogel, Benja Bruijning, Kuno Bakker    

In ‘Ooit’ staat de relatie tussen Jos (Barry Atsma) en zijn moeder (Leny Breederveld) centraal. Jos is vierendertig en woont met zijn moeder in een galerijflat. Jos is verstandelijk gehandicapt, wat voor de moeder betekent dat zij verantwoordelijk is voor zijn wel en wee. Om het leven voor Jos te vereenvoudigen is de dagindeling geïllustreerd in een boekje dat hij elke dag om zijn nek hangt. De volgorde van zaken waar ieder ander niet bij nadenkt wordt zo voor hem duidelijk gemaakt.

Wakker worden gaat natuurlijk vanzelf; Jos is dagelijks voor de wekker wakker die om zeven uur afgaat en drukt deze dan uit. Hij doet zijn sloffen aan en loopt naar de badkamer om te gaan plassen. Moeder helpt hem vanuit het tweepersoonsbed zijn pyjamabroek los te doen. Dat het voor de moeder niet makkelijk is, om voor zo’n volwassen kind te zorgen is evident. De scène in de douche is hier tekenend voor, bij het wassen van Jos’ billen krijgt hij een erectie (netjes niet in beeld gebracht) en wordt hij verzocht even de badkamer uit te gaan tot ‘het weer over is’. Ook het mooie decolleté van de caissière heeft een dergelijk effect op Jos: “ik heb pijn aan mijn plas,” roept hij uit in de supermarkt. “Jos, niet doen,” sist zijn zich generende moeder. Op de boot – waarmee Jos, getooid met kapiteinspet, en zijn moeder dagelijks een tochtje maken, spat de liefde tussen de twee echter even van het scherm; sowieso blijkt uit alles wat moeder doet een eindeloos geduld en vooral liefde.

Dat Jos ondanks zijn handicap toch een eigen manier van denken heeft is mooi om te zien. Misschien heeft  de kijker het idee dat deze het verloop van de film kan voorspellen, maar ‘Ooit’ weet in zekere zin te verrassen. Wat er gebeurt is hartverscheurend. Het heeft een sterk ‘what if’ gehalte, ongetwijfeld zullen kijkers die ook iemand hebben die in zo sterke mate van hen afhankelijk is, gaan nadenken over een situatie waarin zij hopen nooit terecht te komen.

Spel van Barry Atsma en Leny Breederveld is meer dan voldoende, beide acteurs zetten een uitstekende prestatie neer, waarbij vooral Atsma natuurlijk opvalt, omdat zijn rol dat van hem vraagt, maar ook Breederveld weet te overtuigen. ‘Ooit’ is een van de negen korte films die opgenomen is in de derde serie One Night Stand en vanwege de grote impact van het verhaal zeker een van de betere producties. Gezien de ‘concurrentie’ is dat een groot compliment en zo is het ook bedoeld.

Monica Meijer