Open Hearts – Elsker dig for evigt (2002)

Regie: Susanne Bier | 113 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Mads Mikkelsen, Sonja Richter, Nikolaj Lie Kaas, Paprika Steen, Stine Bjerregaard, Birthe Neumann, Niels Olsen, Ulf Pilgaard, Ronnie Lorenzen, Pelle Bang Sørensen, Anders Nyborg, Ida Dwinger, Philip Zandén, Michel Castenholt, Birgitte Prins, Susanne Juhász, Hans Henrik Clemensen, Jens Basse Dam, Hanne Windfeld, Tina Gylling Mortensen

‘Open Hearts’ (Deens: ‘Elsker dig for evigt’) is een van de uitlopers van de Dogma 95 beweging. Die bereikte voor de eeuwwisseling al z’n hoogtepunt. De nieuwigheid van de stijl was er al af, maar regisseuse Susanne Bier weet als geen ander net hoe krachtig die stijl is. Door te filmen op locatie, alleen natuurlijk licht te vangen, camera’s in de hand te houden, slechts diëgetisch geluid te gebruiken etc. verkleint de afstand van de kijker tot de film. Er komt geen ellenlange postproductie aan te pas om techniek ten volle ten dienste van de immersie in te zetten. Er is alleen de focus op het essentiële: verhaal en spel. Maar waar ‘Festen’ (Thomas Vinterberg, 1998) en ‘Idioterne’ (Lars von Trier, 1998) nog steunen op provocatie, rust ‘Open Hearts’ op niets anders dan wat de acteurs hoe zeggen. Niets anders dan vormelijke kuisheid om het hart te openen.

Nadat Joachim (Nikolaj Lie Kaas) in een auto-ongeluk verlamd geraakt, sluit hij z’n hart voor het leven en voor z’n vers verloofde vriendin Cecilie (Sonja Richter). Aan de andere kant van het accident kampt aanrijder Marie (Paprika Steen) echter met een schuldgevoel en stuurt haar echtgenoot Niels (Mads Mikkelsen), die – klassiek melodrama toeval – arts is in het ziekenhuis waar Joachim ligt, eropaf. Aan beide kanten dreigen al snel liefdesrelatie stuk te lopen, wanneer de verwaarloosde Cecilie en Niels gevoelens voor elkaar beginnen te ontwikkelen.

Het verhaal is weliswaar een stuk banaler dan eerder vermelde Dogma klassiekers en bijwijlen zelfs soaperig, maar de documentairestijl duwt de kijker zo dicht op het gebeuren dat die niet anders kan dan meevoelen. En waar cinema zich van de soap kan onderscheiden – in het minder stereotiepe acteerwerk, de onvoorspelbaarheid, het originelere script – krijgt de film vorm als film. Wat melodrama zo onuitstaanbaar maakt is het clichématige gebruik van muziek en techniek. En daar heeft Dogma net een dijk tegen opgericht.

Maar Bier kan het niet laten zich daar toch mee uit te laten. Als geboekstaafd 28e film volgens de dogma’s (in hetzelfde jaar wordt de officiële lijst opgeheven bij nummer 31), zijn de regels ondertussen allemaal al eens even sterk nagevolgd als gebroken. Maar het is heel speels hoe ‘Open Hearts’ zich met de regels uiteenzet. Zo opent de film met een ‘verboden’ optisch effect én een al even verboden op het beeld geplakte muziekband. Echter het verkleurde beeld door het nachtelijke stadscentrum werd met een infraroodcamera gefilmd en de muziek blijkt in de volgende scène uit een mp3-speler te komen. Een knipoog naar zowel de begingenerieken van lief-en-leedseries en het Dogma 95 manifest.

Één regel wordt echter wel gebroken: Bier gebruikt af en toe een Super 8mm-camera om te laten zien wat personages mogelijk denken en verlangen te midden van een gesprek. Normaal mag alleen digitaal, maar met de introductie van film lijkt Bier ‘Open Hearts’, en daarbij Dogma tout court, te plaatsen in de filmgeschiedenis. Een Dogma film om de beweging mee te eindigen.

Arthur Vandermoere

Waardering: 4

Bioscooprelease: 20 februari 2003
Bioscooprelease: 5 juni 2025 (30 jaar Dogma)