Operation Mincemeat (2021)

Recensie Operation Mincemeat CinemagazineRegie: John Madden | 128 minuten | drama, oorlog | Acteurs: Colin Firth, Matthew Macfadyen, Rufus Wright, Jason Isaacs, Ruby Bentall, Charlotte Hamblin, Johnny Flynn, Lorne MacFadyen, Penelope Wilton, Mark Gatiss, Caspar Jennings, Hattie Morahan, Kelly Macdonald, Dolly Gadsdon, Simon Russell Beale, Michael Bott, Alex Jennings, Ellie Haddington, Paul Lancaster, Simon Rouse, Paul Ritter

Net wanneer je denkt dat alles over de Tweede Wereldoorlog al is verteld, wordt weer eens een juweel opgegraven. In dit geval gaat het over “Operation Mincemeat”, een geallieerd misleidingsplan tijdens de Tweede Wereldoorlog. De operatie werd geleid door Ewen Montagu, een officier van de Engelse Militaire Inlichtingendienst, MI5. Hij beschreef deze in zijn boek dat in 1953 uitkwam, “The Man Who Never Was”. Drie jaar later kwam de gelijknamige film uit met Clifton Webb die, als Ewen Montagu, de hoofdrol speelde. Vervolgens verscheen in 2010 het boek ‘Operation Mincemeat’ van de Engelse schrijver Ben Macintyre. Scriptschrijfster Michelle Ashford (‘Masters of Sex’, ‘The Pacific’) was onder de indruk van Macintyre’s boek en gaf dit vervolgens aan regisseur John Madden (‘Shakespeare in Love’, ‘Miss Sloane’), met wie ze toen samen werkte. Nadat ze ongeveer tien jaar aan het script heeft gewerkt, heeft ze deze samen met John Madden, als regisseur, naar het grote scherm gebracht.

Het is 1943 en de Tweede Wereldoorlog woedt voort. Winston Churchill heeft Amerika en de geallieerden beloofd Sicilië, uiterlijk in juli van dat jaar, binnen te vallen om zo de weg vrij te maken naar Europa. Alleen, Nazi Duitsland is niet gek en ze weten dat Sicilië een strategisch punt is. Zo wordt het idee geboren om Duitsland te laten denken dat Griekenland, in plaats van Sicilië, wordt binnengevallen. Er wordt binnen MI5 een comité in leven geroepen met als doel een plan te bedenken om Duitsland om de tuin te leiden. In dit comité zitten onder anderen Ewen Montagu, Charles Cholmondeley en Ian Fleming (ja, die Ian Fleming). Charles stelt voor om een lijk met valse informatie (dat de geallieerden Griekenland zullen binnenvallen) voor de Spaanse kust te dumpen, in de hoop dat deze de Duitsers bereikt en ze hun troepen overeenkomstig van Sicilië verplaatsen naar Griekenland. Alhoewel er grote twijfel bestaat bij het slagen van dit absurd plan, vooral omdat duizenden soldatenlevens in de waagschaal worden gesteld, krijgen ze toch toestemming om deze uit te voeren. En zo treedt Operation Mincemeat in werking.

Het blijft wonderbaarlijk op hoeveel manieren de Tweede Wereldoorlog is gevoerd, anders dan de meest zichtbare vorm. Het is eveneens bewonderenswaardig hoeveel mensen achter de coulissen hebben meegedacht hoe de oorlog te winnen. ‘Operation Mincemeat’ is een mooi voorbeeld van hoe strategie en tactiek, en dus in dit geval misleiding, mensenlevens kunnen redden. Het bijzondere van dit verhaal is dat het zowel groot als klein is, zowel macrokosmisch als microkosmisch. De mensheid en de mens. De feedbackloop tussen het grote en het kleine, de grote en kleine context, maakt het geheel tot een intens persoonlijke reis.

We leven in een tijd waar misleiding, zoals fake nieuws, steeds meer als middel wordt ingezet om bepaalde doelen te bereiken. We weten niet meer wat te geloven en vaak raakt de maatstaf van de waarheid zoek in de storm van misinformatie. ‘Operation Mincemeat’ is daarom erg relevant voor de tijd waar we nu in leven. In de Tweede Wereldoorlog is misleiding op wereldniveau gebruikt om een oorlog te winnen en nu wordt het gebruikt om kleinere dagelijkse gevechten te winnen. Ook wordt duidelijk dat als je met misleiding bezig bent, je wantrouwig wordt. Immers, als jij het doet, hoe weet je dat je er zelf geen slachtoffer van bent?

Alhoewel de Tweede Wereldoorlog een serieus onderwerp is, zijn er in de film momenten die grenzen aan komedie. En het is begrijpelijk, gezien de absurditeit van het plan, en de uitvoering hiervan. Het is John Madden en Michelle Ashford goed gelukt om hierin een gezonde balans te vinden waardoor de ernst van de zaak en de levens, die op het spel staan, steeds op de radar zijn. De film is soms traag waar je meer snelheid verwacht maar voelt op sommige belangrijke momenten jammer genoeg gehaast aan.

Een film is niets zonder de karakters en de persoonlijkheden die deze maken. En deze worden in ‘Operation Mincemeat’ geweldig vertolkt door Colin Firth (‘The King’s Speech’, ‘1917’) als Ewen Montagu en Matthew Macfadyen (‘The Assistant’) als Charles Cholmondeley. Colin Firth is voor deze rol geboren. Hij vertolkt deze zowel met de nodige ernst als met een bepaalde speelsheid. Ook Matthew Macfadyan is overtuigend als de excentrieke Charles Cholmondeley die achter een masker van Engelse stoïcisme vecht met zijn emoties. Jason Isaacs, als de altijd ernstige en zwaarwichtige Admiraal John Godfrey, eist de aandacht op met zijn aanwezigheid en vormt de nodige tegenpool van de andere twee.

‘Operation Mincemeat’ is spannend. Het slagen van dit plan is letterlijk van wereldbelang en mensenlevens zijn hiermee gemoeid. Tegelijkertijd is er focus op de menselijke interacties waar we onszelf in herkennen waardoor we nog meer met de mensen meeleven. Ook al denken we een idee te hebben waar het pad eindigt, is de reis ernaartoe een rollercoaster. Het acteerwerk is van A-kwaliteit en je wordt meegezogen in de draaikolk van spanning, en de emoties, die steeds vuriger branden. We krijgen ook een goed idee waar de James Bond-verhalen hun oorsprong aan te danken hebben. Dit is een film die je simpelweg gezien moet hebben, zodat je in ieder geval een goed beeld hebt van wat er allemaal achter gesloten deuren en geheime kamertjes heeft plaats gevonden.

Gerold Kort

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 19 mei 2022
PVOD-release: 4 juli 2022
VOD-release: 31 augustus 2022
DVD- en blu-ray-release: 31 augustus 2022