Orpheline (2016)

Regie: Arnaud des Pallières | 111 minuten | drama | Acteurs: Adèle Haenel, Adèle Exarchopoulos, Solène Rigot, Vega Cuzytek, Jalil Lespert, Gemma Arterton, Nicolas Duvauchelle, Sergi López, Karim Leklou, Robert Hunger-Bühler, Mehdi Meskar

Onze persoonlijkheid bestaat uit verschillende aspecten, die zich vormen in de verschillende fases in ons leven. De Franse filmmaker Arnaud des Pallières neemt dat uitgangspunt voor zijn film ‘Orpheline’ (2016) wel erg letterlijk: de film bestaat uit vier ‘hoofdstukken’ rond vier verschillende vrouwen in vier verschillende leeftijdsfases. Zo lijkt het althans. Want ondanks het feit dat de hoofdrolspeelsters per segment allemaal een andere naam hebben, en door een andere actrice gespeeld worden, gaat het hier om één en dezelfde vrouw. Een vrouw die na een traumatische gebeurtenis in haar jeugd met vallen en opstaan probeert grip te krijgen op haar leven. Het verhaal is gebaseerd op de levensgeschiedenis van Christelle Berthevas (naar eigen zeggen is zo’n zestig procent van de gebeurtenissen waargebeurd), de scenarioschrijfster met wie Des Pallières eerder het historisch epos ‘Michael Kohlhaas’ (2013) maakte en die ook verantwoordelijk is voor het scenario van ‘Orpheline’. Na vele lange gesprekken over haar jeugd, en haar zoektocht naar wie ze is, werden de autobiografische elementen uitgewerkt tot een psychologisch drama, dat niet alleen opvalt door zijn opvallende structuur, maar ook door zijn onconventionele opbouw.

Het verhaal loopt namelijk niet in chronologische volgorde, maar gaat steeds een stapje terug in de tijd. De film begint met een vrouw van in de dertig die uit de gevangenis komt. Het eerste dat deze Tara (Gemma Arterton, die voor een Britse best een aardig woordje Frans spreekt) doet, is schooldirectrice Renée (Adèle Haenel) opzoeken. Renée leidt een voorbeeldig leven; ze is getrouwd met Darius (Jalil Lespert) en zet zich in om kansarme kinderen van gedegen onderwijs te voorzien. Haar grote wens is moeder worden, en na een langdurig medisch traject lijkt ze eindelijk zwanger te zijn. De komst van Tara, die haar deel van een buit komt opeisen, zet haar leven op z’n kop. Helemaal wanneer ze de volgende ochtend van haar bed gelicht wordt door de politie, die haar onder een bij haar echtgenoot niet bekende naam – Karine – arresteert. Dan maken we kennis met Sandra (Adèle Exarchopoulos), een jonge vrouw van begin twintig die in een café aanpapt met een veel oudere man (Robert Hunger-Bühler), die haar een baantje als ‘runner’ bij de paardenrennen aanbiedt. Hier ontmoet Sandra Tara, die snode plannen heeft om de boel op te lichten en er met veel geld vandoor te gaan, en Sandra verleidt tot een cruciaal aandeel in de oplichtingspraktijken. Na een korte fast forward naar de zwangere Renée in de gevangenis, duiken we nóg verder het verleden in, naar de vroegrijpe Karine (Solène Rigot). Hoewel ze iedereen wijsmaakt al achttien te zijn (of toch op z’n minst zestien), is ze pas dertien. Om haar gewelddadige vader te ontvluchten, duikt ze avond na avond de discotheek in, om met veel oudere mannen in zee te gaan. Wanneer ze besluit weg te lopen, vangt de getrouwde Maurice (Sergi López) haar als een echte ‘sugar daddy’ op. Het laatste deel in dit vierluik draait om de zesjarige Kiki (Vega Cuzytek), die met twee vriendjes verstoppertje speelt op het autokerkhof, een plek waar ze eigenlijk niet mogen komen. Als ze haar vriendjes niet kan vinden, slaat de paniek toe.

Uiteindelijk komen alle vier de verhalen samen in het slotakkoord, waarin we weer terugkeren naar de tegenwoordige tijd. Het duurt even voordat Des Pallières al zijn lijnen heeft uitgezet en hij is erg spaarzaam met het uitdelen van puzzelstukjes aan zijn kijkers. Het is dat we wéten dat Renée, Sandra, Karine en Kiki (verschillende aspecten van) één en dezelfde persoon zijn, want er zijn amper aanwijzingen en parallellen die dat onderstrepen. Daarbij lijken de actrices ook niet echt op elkaar. De verhalen zijn ook best los van elkaar te zien, als korte persoonlijkheidsschetsen. De vier vrouwelijke hoofdrolspeelsters zijn goed op dreef in de beperkte tijd die ze krijgen; met Haenel en Exarchopoulos heeft Des Pallières natuurlijk ook twee grote talenten weten te strikken, maar ook de jonge Solène Rigot overtuigt als puber die zo wanhopig op zoek is naar aandacht dat ze zich zonder aarzelen overgeeft aan zo ongeveer elke man die op haar pad komt. Seksualiteit, identiteit en de zoektocht naar een vaderfiguur zijn belangrijke thema’s, die goed worden doorgetrokken in alle vier de verhalen. Hoe ga je na een heftige gebeurtenis in je jeugd dóór met je leven; voor Renée/Sandra/Karine/Kiki is het een keiharde leerweg op weg naar volwassenheid.

‘Orpheline’ boeit met zijn fascinerende miniportretten van vier vrouwen, schuurt hier en daar vanwege de heftige levenslessen die de protagonist te verwerken krijgt en frustreert omdat het scenario te weinig parallellen tussen de verhalen biedt om een overtuigend coherent geheel te vormen. Omdat Des Pallières durf toont met zijn aanpak, en omdat de actrices hun beste beentje voorzetten, slaat bij ‘Orpheline’ de balans toch positief uit.

Patricia Smagge

Waardering: 3

Bioscooprelease: 10 augustus 2017
DVD-release: 3 oktober 2017