Pacifiction (2022)

Recensie Pacifiction CinemagazineRegie: Albert Serra | 163 minuten | drama, thriller | Acteurs: Benoît Magimel, Pahoa Mahagafanau, Marc Susini, Matahi Pambrun, Alexandre Melo, Sergi López, Montse Triola, Michael Vautor, Cécile Guilbert, Lluís Serrat, Mike Landscape, Cyrus Arai, Mareva Wong, Baptiste Pinteaux

Terwijl in ‘Pacifiction’ witte mannen met van alles en nog wat sjoemelen op het Frans-Polynesische eiland Tahiti en haar Hoge Commissaris van de Franse Republiek, Roller (Benoît Magimel), als een gladde aal langs iedereen heen glibbert, heeft de lokale bevolking nog steeds geen wezenlijke grip op hun geboortegrond. Er is in de laatste honderd jaar weinig fundamenteels veranderd. De sluwe Roller poogt nog altijd strijdende partijen, waaronder oorspronkelijke bewoners versus de Franse staat of een kerkleider versus de lokale gokindustrie, uit elkaar te houden of toch de lont uit het vat te halen. Niettemin lijkt de tijd van pappen en nathouden op zijn laatste benen te lopen in Tahiti. Iedereen voelt het, ook Roller. Het is niet eens zozeer het gerucht van hernieuwde Franse atoomproeven in het gebied, het is meer dat een ogenschijnlijk paradijs altijd met een prijs komt.

De Catalaanse regisseur Albert Serra neemt ruim de tijd om de kijker onder te dompelen in de wereld van Hoge Commissaris Roller. Bijna tot aan het absurde toe, frontaal erbij of geniepig vanachter een struikgewas, registreert de regisseur oeverloze gesprekken tussen de commissaris en derden. De talloze rendez-vous bestaan voornamelijk uit gezwets onder haveloze intellectuelen en zalvende woorden voor de goegemeente, met hier en daar bijtende opmerkingen voor zowel tegenstander als vriend. En af en toe hoor je en zie je de magnifieke natuur in de omgeving. Dit culmineert prachtig in een geïmproviseerd boottochtje van Roller langs de gigantische golven in een lokale baai (een natte droom voor surfers). Enorm natuurgeweld komt op je af, maar ook het idee dat deze verwoestende schoonheid al eeuwig, ongeacht wat er op haar pad komt, geeft en neemt.

Hoewel de mannetjesputter Roller nog niet geheel zijn missie van de Franse staat heeft opgegeven, lijkt hij alsnog op een wat vadsige versie van Sjaalman uit Multatuli’s ‘Max Havelaar’. Vooralsnog zwerft Roller tussen de eilanden, alsof een dode conciërge waakt over een luxe buitenverblijf. Bovendien wordt evenals in (post-)koloniale romans Tahiti in ‘Pacifiction’ overspoeld met verlichte opportunisten, (vluchtende) prominenten aan lager wal, spionnen en doorsnee gespuis. Allemaal zaakjes die Roller best aan kan tussen het politieke gekonkel en de bezoekjes aan nachtclubs. Maar het grootste gevaar in deze contreien is toch wel een eerzuchtige Franse admiraal, die veel sterkere zeebenen dan landbenen heeft en zweert bij buitenproportioneel geweld.

Het rusteloze en broeierige ‘Pacifiction’ is doordrenkt van paranoia die heerlijk gedijt in de bijna drie uur speellengte. Eén van de minder bekende Nouvelle Vague regisseurs, Jacques Rivette (vooral ten tijde van zijn meest paranoïde film ‘Paris nous appartient’ (1961)) zou trots op Serra zijn geweest over de manier waarop de Catalaan het naderende onheil de geesten van de mannen laat vergiftigen. Daarbovenop drapeert Serra een portie absurditeit. De enigszins uitvergrote bevreemdende sfeer, die van de louche nachtclubs en de tropische omgeving in neonlicht, heeft qua mysterie iets weg van David Lynch. Het is een film als een labyrintische droom. Die onzekerheid over wat wel of niet waarachtig is, is ook essentieel. Echter, soms neigt Serra’s film ook naar Jiskefet-taferelen en dat is niet altijd in zijn voordeel. Het zijn passages waarin de kitsch te veel wordt om de inhoud (te) serieus te nemen. Gelukkig gebeurt dit weinig. De film is uiteindelijk een imponerend stukje cinema met een hoofdletter C, die zichzelf aan de randjes aanvreet en is, naar gelang je perspectief, zeer uitdagend of onuitstaanbaar fabulerend over machtspolitiek in het postkoloniale tijdperk.

Roy van Landschoot

Waardering: 4

Bioscooprelease: 1 juni 2023
DVD- en blu-ray-release: 17 oktober 2023