Palindromes (2005)
Regie: Todd Solondz | 100 minuten | drama, komedie | Acteurs: Valerie Shusterov, Emani Sledge, Hannah Freiman, Jennifer Jason Leigh, Sharon Wilkins, Shayna Levine, Will Denton, Debra Monk, Stephen Adly-Guirgis, Ellen Barkin, Walter Bobbie, Alexander Brickel, Matthew Faber, Angela Pietropinto, Richard Masur, Alexander Brickel, Robert Agri, John Gemberling
Aviva is een onzeker en mollig meisje dat zich naar slecht Amerikaans gebruik al op haar 13e zwanger laat maken. Onder druk van haar ouders belandt ze in een abortuskliniek, loopt weg, komt terecht in een Christelijk opvanghuis voor gehandicapte kinderen en gaat vervolgens op een gevaarlijke missie met Earl, die eigenlijk Bob heet maar soms ook Joe. En dan krijgt ze ook nog te maken met een filosofisch ingestelde pedofiel.
Klinkt het verhaal van ‘Palindromes’ al tamelijk onalledaags, de invulling is nog veel onalledaagser. Het personage Aviva wordt gespeeld door vier jonge actrices, twee volwassen actrices en een androgyn jongetje. Dit zou een goedkope gimmick kunnen zijn maar dat is het beslist niet. De keuze voor de acteurs wordt vooral bepaald door de omgeving en de omstandigheden waarin Aviva zich bevindt. Waar de zwangere en niet tot abortus bereide Aviva gespeeld wordt door een jong meisje met tegelijk vastberaden en gereserveerde trekken, wordt de Aviva die als een koekoeksjong terechtkomt tussen piepjonge gehandicapten, gespeeld door een kolossale zwarte actrice. En de Aviva die eenzaam door de bossen zwerft is een androgyn jongetje dat zich niet bewust lijkt te zijn van enig geslacht.
De keuze voor meerdere acteurs heeft daarnaast tot doel het belangrijkste thema van de film te illustreren. Solondz wil met ‘Palindromes’ laten zien dat een mens nooit in staat is tot een fundamentele persoonlijkheidsverandering. Of Aviva nu gespeeld wordt door een jong meisje of door een volwassen vrouw, haar verlegen en hunkerende persoonlijkheid blijft altijd zichtbaar, zelfs onder de hardere trekken van de zwangere Aviva. Deze deterministische visie dook al eerder op in het werk van Solondz, die zich toch al nooit als een vrolijk filmmaker heeft laten kennen.
Naast het hoofdthema worden er nog talloze andere onderwerpen aangesneden. Abortus, loyaliteit, familiewaarden, gehandicaptenzorg en religieus fanatisme. Het prettige daarbij is dat Solondz nooit pasklare antwoorden geeft maar wel op een uiterst intelligente manier rond de onderwerpen cirkelt. Om het niet al te zwaar te maken is er daarnaast voldoende humor, zij het van een inktzwarte soort.
‘Palindromes’ is niet alleen intellectueel bevredigend maar de film kent ook genoeg emotionele momenten. Zowel de zwangere Aviva als de gehandicapte kinderen weten regelmatig te ontroeren. Wel is het jammer dat de losers in de films van Solondz inmiddels iets teveel op elkaar gaan lijken. Ook is het spijtig dat niet alle acteurs weten te overtuigen en dat sommige scènes wat aan de lange kant zijn. Dat zorgt ervoor dat ‘Palindromes’ toch net geen meesterwerk is geworden. Maar met dit verfrissende en geslaagde experiment heeft Todd Solondz wel bewezen een dapper en zeer getalenteerd regisseur te zijn.
Henny Wouters
Waardering: 4
Bioscooprelease: 8 september 2005