Papicha (2019)

Regie: Mounia Meddour Gens | 106 minuten | drama | Acteurs: Lyna Khoudri, Shirine Boutella, Amira Hilda Douaouda, Yasin Houicha, Zahra Manel Doumandji, Marwan Zeghbib, Aida Ghechoud, Meriem Medjkrane, Samir El Hakim, Amine Mentseur, Khaled Benaïssa, Abderrahmane Boudia, Malek Ghellamat, Lina Boudraa, Slimane Bourdous, Ahmed Benaissa

Tegen de achtergrond van de Algerijnse burgeroorlog die in 1991 begon, speelt ‘Papicha’, een op en top vrouwelijk drama over de jonge, ambitieuze Nedjma. Nedjma (Lyna Khoudri) studeert Franse taal en cultuur in Algiers met haar beste vriendin Wassila (Shirine Boutella). De meiden genieten van het leven en voelen zich niet geremd door religie of politiek. Ze kleden zich westers, omarmen het uitgaansleven (al moeten ze daar wel een tocht met angstwekkende obstakels voor ondernemen) en maken plannen voor de toekomst. Vertrekken uit Algerije om het geluk in Europa of Amerika te beproeven? Welnee, waarom? Nedjma is zeer bedreven in het ontwerpen en naaien van kleding, ze verkoopt haar jurken in het geheim en op bestelling, in de toiletten van de nachtclub. Maar wanneer de realiteit clasht met haar schijnbare staat van vrijheid, moet ze zich in alle bochten wringen om zichzelf te blijven.

Na die eerste plotselinge terreuractie, waarbij Sunni-fundamentalisten een collegezaal bestormen, schoten afvuren en er algehele paniek ontstaat, is de dreiging in ‘Papicha’ nooit ver weg. En toch slaagt regisseur Mounia Meddour Gens (echtgenote van filmregisseur Xavier Gens) erin steeds te verrassen. Er vallen slachtoffers, trauma’s ontstaan, maar hoe of wanneer, dat is nooit voorspelbaar. Op de achtergrond krijg je af en toe mee hoe de burgeroorlog het land in zijn greep heeft, maar de focus blijft op het verhaal van Nedjma en haar leeftijdsgenoten. Dat maakt deze Algerijnse inzending voor de Oscars tot een meeslepende en overtuigende vertelling.

Nedjma haar dromen, acties en levensstijl staan niet alleen lijnrecht op de denkwijze van de doorsnee conservatieve Algerijnse man, maar ook die van de fundamentalistische strijders en het is soms nog maar de vraag wat er gevaarlijker is. Een vervelende jongeman op straat spreekt haar brutaal aan en loopt haar achterna, maar de wereldwijs lijkende Nedjma bijt krachtig van zich af. Maar ook zij kan niets tegen een kogel inbrengen.

De rebel in Nedjma is geboren, of liever: ontwaakt. Een tragische gebeurtenis levert haar wel inspiratie op: een op de campus georganiseerde modeshow waarin ze de door haar ontworpen jurken door haar vriendinnen laat dragen. De jurken maakt ze van een haïk, een traditioneel wit gewaad dat vrouwen dragen in Noord-Afrika. Maar wanneer de autoriteiten achter haar gewaagde plannen komen, is niets meer zeker.

‘Papicha’ biedt naast een mooi en authentiek tijdsbeeld (waar je je net als de hoofdrolspeelster ook woest over kunt maken) ook een warm en ontroerend beeld van jonge vriendschappen. Bij tijd en wijle doet dit debuut van Mounia Meddour Gens zelfs aan ‘Booksmart’ denken. De liefde van Nedjma voor haar geboorteland is verfrissend; hoe vaak vormt een naar ontsnapping verlangende jongere niet het hoofdthema voor een film? Nedjma is ook niet gelukkig met de situatie, maar dat ligt niet aan haar land op zich. Hoofdrolspeelster Lyna Khoudri doet qua uiterlijk denken aan een jongere versie van Jessica Alba, en maakt met haar energieke en charismatische uitstraling een onvergetelijke indruk. Van haar gaan we zeker nog meer horen, maar hopelijk weet ook de met ‘Papicha’ haar speelfilmdebuut makende Mounia Meddour Gens meer van dit soort boeiende verhalen te verfilmen.

Monica Meijer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 13 februari 2020
DVD-release: 21 oktober 2020