Parthenope (2024)
Regie: Paolo Sorrentino | 136 minuten | drama | Acteurs: Celeste Dalla Porta, Stefania Sandrelli, Gary Oldman, Silvio Orlando, Luisa Ranieri, Peppe Lanzetta, Isabella Ferrari, Silvia Degrandi, Lorenzo Gleijeses, Daniele Rienzo, Dario Aita, Marlon Joubert, Alfonso Santagata, Biagio Izzo, Nello Mascia, Francesca Romana Bergamo, Brando Improta, Riccardo Lai, Alessandro Paniccià, Cristiano Scotto di Galletta, Luigi Bruno, Francesco Russo, Margherita Aresti, Antonio Annina, Martina Attanasio, Liliana Bottone, Mariarosaria Bozzone, Giovanni Buselli, Paola Calliari, Ciro Capano, Simona Capozzi, Marisa Carluccio, Mariacarla Casillo, Irene Ciavalini, Riccardo Coppola, Antinea Curatolo, Tonia De Micco, Teresa Del Vecchio, Concetta Di Grazia, Germana Di Marino, Loredana Di Martino, Francesco Ferrante, Elena Gigliotti, Antonio Intorcia, Paolo Mazzarelli, Marianna Mercurio, Peppe Miale, Daphne Morelli, Biagio Musella, Teresa Picozzi, Franco Pinelli, Alfonso Postiglione, Gianluca Pugliese, Emilio Salvatore, Anna Maria Teresa Ricci, Maurizio Stella, Francesco Tortora, Roberto Urbani, Emanuela Villagrossi, Michele Del Viscovo
Na de geboorte in het water rond Napels roept haar vaders gulle werkgever dat het pasgeborene meisje Parthenope moet heten, naar één van de Sirenes. Nadat Odysseus de Sirenes de mond had gesnoerd, stortte Parthenope zich als enige in het water waarna haar levenloze lichaam strandde waar Napels verrees, tevens de stad waar regisseur Paolo Sorrentino het licht zag. En evenals ‘Parthenope’ grossiert zijn Napels in tegenstellingen: gedreven en nonchalant, helder en mistig, levendig en saai. Ondanks dat het laatstgenoemde geniepig op de loer ligt, is het ontegenzeggelijk een Sorrentino-film, inclusief een goedheiligman in string.
Sorrentino’s camera richt zich vooral op de adolescentie van Parthenope wanneer ze de impact van haar schoonheid op anderen ontdekt en onderzoekt. Zo zwermt Sandrino (Dario Aita), het zoontje van de huishoudster, onophoudelijk rond haar heen. Hij zou haar het liefst trouwen. Maar er zijn meer kapers op de kust. Bovendien wijkt haar melancholische broer, Raimondo (Daniele Rienzo), nooit van haar zijde, bang als hij is zichzelf te verliezen aan de zee. Veel belangrijker, wat wil Parthenope eigenlijk zelf?
Actrice Stefania Sandrelli speelt de oudere Parthenope. Deze castingkeuze komt niet uit de lucht vallen want de beeldmeester uit Napels verweeft als geen ander cultuurgeschiedenis in zijn werk. Al op veertienjarige leeftijd werd Sandrelli in de zedenkomedie ‘Divorzio all’italiana’ (Pietro Germi,1961) gecast als Angela, het object van verlangen voor haar Siciliaanse oom Ferdinando. Daarnaast speelde Sandrelli ooit het burgertrutje Giulia in ‘Il Conformista’ (Bernardo Bertolluci, 1970) die trouwt met Marcello Clerici (Jean-Louis Trintignant), een man die zich zo ver conformeert aan de heersende normen en waarden dat hij uiteindelijk zijn ziel in de uitverkoop doet bij de fascisten. Ongetwijfeld heeft Parthenope deze klassieker gezien en in tegenstelling tot Giulia en Marcello wil zij zich zo min mogelijk conformeren aan wat anderen van haar willen. Hoe verleidelijk ook tijdens de gloriedagen van de jeugd wil Parthenope zichzelf niet zomaar vergeven aan de ander.
Variërend tussen prachtig surrealistische taferelen en alledaagse boertigheid (of tegelijk zoals bij de liefde voor SSC Napoli) rijgt Sorrentino losjes de scènes aan elkaar. Onder meer acteur Gary Oldman heeft aan deze werkwijze een tamelijk aandoenlijk dronken, naar Truman Capote gemodelleerde, bijrol aan te danken. Soms denk je waar dient dit allemaal toe behalve kekke kiekjes. Bovendien krijg je weinig vat op Parthenope. Misschien is dat ook onmogelijk. Hoe kan je een leven vangen, als het alleen maar vooruit leeft. Zelfs wanneer je er bij stil staat, ontglipt je wat was en wat komen gaat. Niettemin blijft voor Sorrentino film dé manier om, al is het maar voor even, dat onbehaaglijke en soms heerlijke lichte gevoel van het zijn aan te raken.
Zondermeer ademt Sorrentino’s tiende speelfilm de intense en minutieuze schoonheid van zijn eerdere werk uit. Echter in tegenstelling tot ‘La grande bellezza’ (2013) dreigt ‘Parthenope’ bij elk tegenbriesje door de vingers te glippen. In wezen is het ongeëvenaard vintage Sorrentino op het randje van pastiche. Alsof hij blijft haperen in gelijkaardig gemaakte scrupuleuze spiegeldozen gaat hij stilletjes landgenoot Federico Fellini achterna. Toch zal ook deze Sirene Sorrentino geen definitieve schipbreuk doen lijden omdat ze net lang genoeg blijft na smeulen in een ondiepe zee van gedachten.
Roy van Landschoot
Waardering: 3
Bioscooprelease: 27 februari 2025