Phantasm II (1988)

Regie: Don Coscarelli | 92 minuten | actie, horror, thriller, fantasie, science fiction | Acteurs: James LeGros, Reggie Bannister, Angus Scrimm, Paula Irvine, Samantha Phillips, Kenneth Tigar, Ruth C. Engel, Mark Anthony Major, Rubin Kushner, Stacey Travis, J. Patrick McNamara, A. Michael Baldwin, Amanda Gray, Elizabeth Quezada, Lauren Gray

‘Phantasm’ is een film die zich niet heel gemakkelijk in woorden laat vangen of in een hokje laat stoppen. Het geesteskind van regisseur en scriptschrijver Don Coscarelli, dat uiteindelijk zou uitmonden in een vierluik, zal bij menig filmliefhebber niet direct een belletje doen rinkelen. De franchise heeft dan ook niet de legendarische bijklank die bijvoorbeeld wel verbonden is aan de titels ‘Halloween’ of ‘A Nightmare on Elm Street’. Desondanks geniet het ‘Phantasm’-kwartet in wat meer alternatieve kringen een zekere cultstatus. Opvallend genoeg werd de eerste ‘Phantasm’ met een budget van niet meer dan drie ton gefabriceerd, natuurlijk een grijpstuiver in de klatergoudwereld die Hollywood heet. Het tweede deel, dat opgepikt werd door Universal, mocht wat meer kosten. Coscarelli kreeg voor het vervolg – dat pas negen jaar na het origineel verscheen – de beschikking over een budget van drie miljoen dollar. Desondanks was ‘Phantasm II’ zo’n beetje de goedkoopste film die Universal in de jaren tachtig op de markt bracht. De filmstudio stelde in ruil voor het ruimere budget wel een paar eisen: Coscarelli moest voor een van de twee hoofdrollen een wat bekendere acteur zien te strikken en het vervolg moest een lineair verhaal vertellen, met voldoende uitleg over de gebeurtenissen en een minimum aan obscure droomsequenties, een stijlmiddel dat in deel een juist vaak ingezet werd. A. Michael Baldwin, die in ‘Phantasm’ de hoofdrol voor zijn rekening nam, werd in het tweede deel vervangen door James LeGros, een gedwongen keuze die Coscarelli nog altijd dwars zit. “James LeGros is een zeer getalenteerd acteur en hij deed het dan ook goed in de hoofdrol. Maar de aanwezigheid van Baldwin was een van de redenen waarom het origineel zo succesvol was. Hij had eigenlijk de ster van deel twee moeten zijn.”

In ‘Phantasm II’ proberen de onversaagde helden Mike en Reggie opnieuw om een eind te maken aan de duistere praktijken van de Tall Man, een schimmige figuur die graven leegrooft en de doden als willoze slaven opneemt in zijn leger van ondode dwergen. Het leuke is dat de helden in dit epos eigenlijke heel gewone lieden zijn. Een kalende ex-ijscoman van middelbare leeftijd en een jongen van ruim in de twintig. Het past ook wel bij de toon van de film, die een vette knipoog maakt naar de horror- en fantasiefilms die zichzelf wat serieuzer nemen. Het ruimere budget van de film vertaalt zich duidelijk in hogere productiewaarden, betere special effects en grootsere actiescènes. ‘Phantasm II’ is duidelijk klaargestoomd voor een wat breder publiek dan het origineel, wat resulteert in een film die minder lyrisch en feeëriek van toon is dan het eerste deel. De evolutie van de ‘Phantasm’-reeks lijkt overeenkomsten te vertonen met de ontwikkeling die een andere legendarische franchise doormaakte: Sam Raimi’s ‘Evil Dead’. ‘Phantasm II’ is luchtiger en humoristischer van toon dan het eerste deel, net zoals ‘Evil Dead II’ veel luchtiger en uitbundiger is dan het groezelige en duistere origineel. Toch is ‘Phantasm II’ niet louter een horrorfilm, maar een bonte mengeling van horror, fantasie en actie. Het zijn vooral de zwevende bollen van de Tall Man die het beeldscherm af en toe omtoveren tot een groteske kliederboel. De bollen zijn geoutilleerd met vlijmscherpe mesjes en dringen op die manier op weinig zachtzinnige wijze het lichaam van een slachtoffer binnen.

‘Phantasm II’ was niet overdreven succesvol in de bioscoop, maar vond later wel gretig aftrek in de videotheken en winkels. Thematisch borduurt de film natuurlijk voort op het origineel, maar stilistisch is ‘Phantasm II’ een film op zich, een prent die een geheel eigen plekje inneemt in het brede spectrum van bizarre horror- en fantasiefilms. Een film die bovendien vaak ten onrechte over het hoofd wordt gezien. Niet iedereen deelt trouwens deze mening. A. Michael Baldwin, de acteur die in het eerste deel de rol van Mike vertolkte, is nog altijd verbitterd over het feit dat hij werd gepasseerd voor het vervolg. Hij heeft al meermaals verklaard dat hij ‘Phantasm II’ een vreselijke film en onwaardige opvolger van het origineel vindt.

Frank Heinen