Picnic at Hanging Rock (1975)

Regie: Peter Weir | 115 minuten | drama | Acteurs: Rachel Roberts, Vivean Gray, Helen Morse, Kirsty Child, Tony Llewellyn-Jones, Jacki Weaver, Frank Gunnell, Anne-Louise Lambert, Karen Robson, Jane Vallis, Christine Schuler, Margaret Nelson, Ingrid Mason, Jenny Lovell, Janet Murray

In de openingstitels van ‘Picnic at Hanging Rock’ staat vermeld dat op Valentijnsdag 1900 in Australië, een groep van een meisjesschool spoorloos verdween in de omgeving van Hanging Rock; dat is de synopsis, die bij het lezen direct een aantal vragen oproept.

De beschrijving alleen is natuurlijk al mysterieus, maar los daarvan ben je als kijker getuige van een verhaal dat vrijwel volledig afhankelijk is van je eigen invulling. De verdwijning is meer een kapstok die gebruikt kan worden om analyses te maken over bijvoorbeeld vervreemding of het bovennatuurlijke.

Alles in ‘Picnic At Hanging Rock’ doet vreemd aan. Misschien is het nog wel het beste te vergelijken met “Twin Peaks”, waarbij je in eerste instantie een vertrouwde, bekende setting gepresenteerd krijgt, maar je meteen ook doorhebt dat er dingen niet kloppen. De muziek is essentieel; als je op tien minuten in de film zou binnenvallen, kan je het idee hebben dat je naar een kostuumdrama aan het kijken bent en niets is minder waar. Het neigt meer naar psychologische horror waar je de vinger niet achter kunt krijgen, omdat er geen duidelijk kwaad of een dreiging is. Het ‘gevaar’ wordt gevormd door de combinatie van orgel met een panfluit. Die eerste geeft ‘Picnic At Hanging Rock’ een soort sacrale sfeer, iets geestelijks. De panfluit draagt bij aan het vervreemdende gevoel, het idee dat er dingen aanwezig zijn die niet kloppen met de setting van het verhaal en dat is een ontzettende prestatie, omdat de panfluit doorgaans geassocieerd wordt met straatmuzikanten en uitverkoop-bakken in een kringloopwinkel. Daarnaast is er ook een piano-thema met een dusdanig vreemd ritme, dat je qua verhaal totaal niet weet waar je aan toe bent.

Ook het beeld en geluid werken erg goed. In het begin is het nog conventioneel, maar na een half uur schuift het naar een dromerige, impressionistische stijl met snel draaiende beelden; close-ups van random natuurtaferelen zoals mieren in een taart en voice-overs van de hoofdpersonages, die dingen zeggen als “Everything begins and ends at exactly the right place and right time”. Vanaf dat moment doet het allemaal heel erg denken aan het werk van Terrence Malick. Door de belichting en het feit dat vrijwel iedereen in het wit gekleed is, krijgt alles ook een soort hemelse connotatie, die je erg in het ongewisse houdt, of je nu naar een echt verhaal aan het kijken bent, of naar een soort metafysische, bovennatuurlijke laag.

Alhoewel ‘Picnic At Hanging Rock’ zeker niet voor iedereen geschikt is, zal het bij kijkers een blijvende indruk achter laten. Credits hiervoor liggen zeker bij de actrices, maar met name bij de muziek en de algehele sfeer die geschapen wordt. Het is een absolute aanrader voor iedere filmliefhebber.

Gijsbert Ambachtsheer

Waardering: 5

Bioscooprelease: 19 juli 1979