Polar Bears and Grizzlies: Bears on Top of the World – The Natural World: Polar Bears and Grizzlies: Bears on Top of the World (2009)
Regie: Joe Kennedy | 50 minuten | documentaire
Uit de BBC Natural World serie is ‘Polar Bears and Grizzlies: Bears on Top of the World’ een aflevering die ingaat op de verschillen en overeenkomsten tussen ijsberen en grizzlyberen, die dankzij het veranderende klimaat hun leefgebied steeds dichterbij elkaar zien komen.
De langstlopende natuurdocumentaire op de Britse televisie is ‘Natural World’. Oorspronkelijk uitgezonden als ‘The World about Us’, dat decennia geleden al kijkers aan de buis gekluisterd wist te houden, bestaat ‘Natural World’ tegenwoordig uit zo’n veertien afleveringen per seizoen. Aan de wieg van het succesvolle, prijzenwinnende tv-programma stond Sir David Attenborough, niet bepaald een onbekende bij de liefhebbers van natuurdocumentaires. ‘Polar Bears and Grizzlies: Bears on Top of the World’ werd uitgezonden in 2009 en is voor de Nederlands sprekende markt te zien als extra op de uitgave van BBC Earth’s ‘De ijsbeer en zijn Noordpool’.
De 50 minuten durende aflevering leert ons dat ijsberen van grizzlyberen afstammen. Wetenschappers hebben ontdekt dat zo’n 200.000 jaar geleden, toen grote delen van Europa en Azië onder het ijs lagen, een groep bruine beren waarschijnlijk afgezonderd werden van hun soortgenoten. Dankzij de extreme kou was het moeilijk om te overleven, maar de beren die dat lukten, evolueerden langzaam in wat wij nu kennen als ijsberen. De witte vacht stelt hen in staat beter te kunnen jagen, omdat zij dan immers moeilijker te zien zijn voor hun prooi.
Wat de documentaire ook duidelijk maakt is de verschillen die de twee soorten sindsdien kenmerkt. IJsberen hebben het dankzij het veranderende klimaat steeds moeilijker. Wanneer zij met hun jong of jongen voor het eerst na de geboorte het besneeuwde landschap betreden is het lang zoeken naar voedsel. Zeehonden én hun jongen lijken namelijk steeds slimmer te worden en weten makkelijker te ontsnappen aan de hongerige ijsbeermoeder. Wat dat betreft heeft de grizzly het stukken makkelijker als omnivoor. Zij voeden zich rustig met bessen en gras, maar laten zich het vlees van een grondeekhoorn ook goed smaken. De ijsbeer en haar jong moeten steeds verder oprukken naar de begroeide steppen, om op zoek te gaan naar iets eetbaars. Steeds vaker komt het daarom voor dat zij zelfs in de bewoonde wereld terechtkomen. Er staan in sommige plaatsen dan ook waarschuwingsborden en bewoners plaatsen ijsbeervallen, waarna de vastgezette ijsberen vrij gelaten worden als het weer vriest.
Opmerkelijk is dat de twee dieren blijkbaar wel onderling paren, hoewel dat uiteraard een zeldzaam verschijnsel is. In 2006 werd er DNA onderzoek gedaan bij een door een jager geschoten hybride pizzly of grolar beer, en bleek dat de moeder een ijsbeer was en diens vader een grizzly. Bizar! De grizzly lijkt het momenteel beter voor elkaar te hebben dan de voor overleving vechtende ijsbeer. Toch lijkt ook de ijsbeer zich langzamerhand aan te passen aan de veranderende omgeving. We zien een ijsbeer langzaam kauwend op kelp, maar de om haar heen aanwezige schelpdieren laat het imposante dier voor wat het is. Wat de toekomst brengt voor beide diersoorten: wie zal het zeggen?
Monica Meijer