Poltergeist (2015)

Regie: Gil Kenan | 94 minuten | horror, thriller | Acteurs: Sam Rockwell, Rosemarie DeWitt, Saxon Sharbino, Kyle Catlett, Kennedi Clements, Jared Harris, Jane Adams, Susan Heyward, Nicholas Braun, Karen Ivany, Patrick Garrow, Eve Crawford, L.A. Lopes, Soma Bhatia

‘Carrie’, ‘Dawn of the Dead’ en ‘The Texas Chainsaw Massacre’, het zijn typerende voorbeelden van films die het afgelopen decennium binnen het horrorgenre een remake hebben gekregen. De films zijn zo kenmerkend omdat ze oorspronkelijk in staat waren het genre in positieve zin te vernieuwen, daarbij een groot publiek te bereiken en tegelijkertijd sociale misstanden aan de kaak te stellen. De vernieuwde versies kunnen zich echter geenszins meten aan hun voorgangers. Esthetisch gezien vallen ze in de regelmaat terug in gemakzuchtige clichés en conventies. Erg spraakmakend bij het publiek zijn ze ook niet meer. Bovendien is het engagement in deze films volledig gepasseerd ten faveure van goedkoop spektakel en het schrikeffect. Ook ‘Poltergeist’ kan zich niet aan deze tendens onttrekken.

Het origineel uit 1982 vertelt over een welvarend vijftallig gezin, dat zijn intrek heeft genomen in een riant huis liggend in een net opgeleverde woonwijk. Na verloop van tijd blijkt het er te spoken. Vooral het jongste kind is ontvankelijk voor de vreemde verschijningen. Wanneer duidelijk wordt dat de spoken enkel kwade bedoelingen hebben, is het leven van het meisje in groot gevaar. De originele ‘Poltergeist’ werd een groot succes, mede door de grote inbreng van producent Steven Spielberg. De beroemde filmmaker had destijds net de productie van ‘E.T.’ afgerond en wilde de klassieke familieverhoudingen in de Verenigde Staten met ‘Poltergeist’ in een ander, minder sprookjesachtig voetlicht zetten. Wat gebeurt er als de verworvenheden van de middenklasse zicht tegen ons gaat werken, zo was de vraag.

Aan dat verhaal en die thematiek is in de remake weinig veranderd. Nog steeds richt de film zijn pijlen op het kerngezin en de waarden van de consumptiemaatschappij. Maar zoals vaker gaat er in de invulling van het verhaal veel verloren. Daar zijn, vrij paradoxaal, vooral de huidige technische ontwikkelingen debet aan. De techniek van nu stelt filmmakers in staat om daadwerkelijk alles in beeld te brengen. Monsters, spookverschijningen of andere speciale effecten: de mogelijkheden zijn grenzeloos. Het gaat sterk ten koste van de suggestie, precies wat al die oude horrorfilms zo spannend maken. Neem de sleutelscène in ‘Poltergeist’, waarin het jongste kind van de familie door het huis wordt opgeslokt. Waar ze precies naar toe verdwijnt, wordt in het origineel niet helemaal duidelijk. Dat is ook niet van belang, het gaat immers alleen om het hoe en het waarom van die verdwijning. Het waar blijft hangen in een suggestieve spanning, die werkt op de primaire angsten van de toeschouwer. In de nieuwe versie krijgt die kijker wel te zien wat er zich achter in de schemerzone bevindt. De spanning is acuut weg.

Een ander groot inhoudelijk verschil ligt in de welvarendheid van het gezin. In het origineel is de vader een succesvol makelaar, waardoor het gehele huishouden zich kan laven aan de geneugten van de consumptiemaatschappij. Precies dat lege vertrouwen in het materiële ligt ten grondslag van de oorspronkelijke ‘Poltergeist’. In de nieuwe versie is vaderlief werkloos, een verandering die verwarrend uitpakt. Niet alleen op het thematische vlak – de maatschappijkritiek is sterk verflauwd – maar ook inhoudelijk blijft het diffuus hoe een familie zonder inkomen toch aan hun spullen komt. Want dat de mens steeds meer afhankelijk wordt van hun vooral technologische apparaten voert ook hier de boventoon. Dat rijmt allemaal erg zwak met elkaar. In de afgelopen dertig jaar heeft de techniek voorts een nog grotere plek in ons huis gekregen. Daar valt in ‘Poltergeist’ niet veel van te merken. Er is een scène met een mobiele telefoon, maar uiteindelijk is het toch weer die archaïsche televisie die de belangrijkste rol speelt.

Het is enigszins kinderachtig om een film te vergelijken met zijn voorganger. In dit verband biedt het echter inzicht in de achterliggende motieven van het horrorgenre. De veranderingen die ‘Poltergeist’ daarin brengt, pakken niet goed uit. Suggestieve spanning en thematiek vallen grotendeels weg. Wat over blijft zijn vermakelijke, maar inhoudelijk lege en slecht gebalanceerde schrikmomenten, denderende special effects en een onverwachte hoeveelheid humor.

Wouter Los

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 21 mei 2015
Digital HD-release: 28 september 2015
DVD- en blu-ray-release: 14 oktober 2015