Post Tenebras Lux (2012)
Regie: Carlos Reygadas | 120 minuten | drama | Acteurs: Adolfo Jiménez Castro, Nathalia Acevedo, Willebaldo Torres
Bekroond regisseur Carlos Reygadas had na de slechte recensies van ‘Post Tenebras Lux’ in Cannes de professionele festivalbezoeker ‘gehaast en moe’ genoemd, en filmjournalisten die zaken verklaard willen hebben aangespoord ‘hun ziel te openen’. Nu is het niet ons gebruik om in een recensie te verwijzen naar eerdere filmbesprekingen, maar in het geval van ‘Post Tenebras Lux’ is het de moeite waard. We proberen namelijk oorzaken te verzamelen voor het feit dat de film ons zo weinig doet. Dat kan liggen aan het humeur van ondergetekende, maar de ervaring leert dat dat over het algemeen niet doorslaggevend is.
De regisseur zelf is niet toeschietelijk, dus gaan we reconstrueren. De titel van de film is een spreuk uit de klassieke Vulgaat-vertaling van de Bijbel, betekent ‘licht na de duisternis’ en verwijst naar de door onheil gekwelde Job, die niettemin blijft geloven. In de openingsscène van ‘Post Tenebras Lux’ loopt een peuter tussen het vee en wordt het langzaam donker; het huis van het gezin wordt na het slapengaan bezocht door een animatie in de vorm van een duivel; man en vrouw blijken weinig seks meer te hebben, maar gaan wel liefdevol met de kinderen om; de vrouw wordt gefilmd in een sauna en uitverkoren te vrijen met een man terwijl de overige saunagebruikers toekijken.
Ook kent ‘Post Tenebras Lux’ een seconden lang durend shot van de zee. Het is een greep uit de eerste en meest verklarende helft van de film – ter illustratie. Verbanden zijn er zeker te vinden. Kinderen en dieren? Puurheid, zegt Reygadas zelf. En die sauna? Een seksuele fantasie van de vrouw? Kan bijna niet anders. De zee als symbool voor de ziel? Dat zien we ook bij collega’s als Diego Martínez Vignatti (‘La Marea’), die uit dezelfde symbolistische school komt als Reygadas. Niet bijster origineel en zonder conceptuele omhulling aan de kijker gepresenteerd. En wie met Bijbelse verwijzingen komt, moet de kijker tenminste op scherp zetten.
De tweede filmhelft is echter slechts een herhaling van zetten. Reygadas probeert in dit project film en empirische realiteit te verenigen door de klaarblijkelijke gedachte dat hij realiteit kan maken – een omgekeerd filmisch experiment. In de oudheid noemde men dat alchemie. Wij snakten tijdens het kijken vooral naar iets dat je uit het denken haalt en emoties losmaakt, zoals een indrukwekkende acteerprestatie. Adolfo Jiménez Castro (Juan) en Nathalia Acevedo (Natalia) doen hun best, maar ook zij kunnen geen goud maken. De werkelijkheid laat zich niet bevriezen, tenzij er sprake is van een depressie. Open je ziel, Carlos.
Jan-Kees Verschuure
Waardering: 2
Bioscooprelease: 28 februari 2013