Predestination (2014)
Regie: Michael Spierig, Peter Spierig | 98 minuten | science fiction, thriller | Acteurs: Ethan Hawke, Sarah Snooke, Noah Taylor, Elise Jansen, Christopher Kirby, Freya Stafford, Cate Wolfe, Madeleine West, Alexis Fernandez, Jim Knobeloch
Films over tijdreizen zijn vaak intrigerend, maar de meestal onvermijdelijke paradoxen die je als kijker moet accepteren, zorgen ervoor dat je de films op basis van alleen dit thema niet volledig kunt waarderen. Als je constateert dat y pas kan gebeuren als x heeft plaatsgevonden, maar x tegelijkertijd niet heeft kunnen gebeuren zonder y, zit je in een soort oneindige Escher-tekening gevangen, die misschien intrigeert maar ook frustreert. Kortom, je hebt naast het tijdreizen nog een ander boeiend element nodig om de kijker niet kwijt te raken en hem emotioneel geïnvesteerd te houden in het verhaal. ‘Predestination’ slaagt hierin met een interessant en aangrijpend persoonlijk verhaal, dat de gimmick van het tijdreizen overstijgt.
‘Predestination’, naar het korte verhaal ‘All You Zombies’ van Robert A. Heinlein heeft qua concept wat weg van die andere recente tijdreisfilm, ‘Looper’, maar werkt beter omdat deze film naast zijn science fiction-gimmick niet zo veel te bieden had. ‘Predestination’ begint met een prikkelende film-noir achtige introductie. In een half verlichte kelder vindt een gevecht plaats tussen twee mannen, waarbij geen enkel gezicht duidelijk is te zien. Slechts twee gestaltes, een lange jas, een close-up van een hoed, een brand, en een verminkt gezicht dat, na een sprongetje in de tijd, wordt gereconstrueerd om eruit te zien als Ethan Hawke.
Na nog een tijdsprong, naar een bar in de jaren zeventig, waar Ethan Hawke de barman is en al het mogelijke moet doen om een grote aanslag van de beruchte terrorist genaamd de ‘Fizzle Bomber’ te voorkomen, verandert de film in een klein, betrokken drama. Hawke raakt aan de praat met een klant, die met hem wil wedden dat hij het meest bijzondere verhaal kent dat hij ooit heeft gehoord. Dit is de aanleiding voor een flashback in het levensverhaal van de klant, die bijna de halve film in beslag neemt. Gelukkig is de lengte hiervan absoluut geen bezwaar, aangezien het inderdaad een bijzonder verhaal is – over buitenbeentjes, ambities, liefde, verlating, en nog veel meer – en, minstens zo belangrijk: het hoofdpersonage uitstekend vormgegeven wordt door nieuwkomer Sarah Snook. Zij houdt de kijker met haar genuanceerde, betoverende vertolking voortdurend betrokken bij het verhaal.
Het is wel fijn als je als kijker tenminste iets voelt bij het centrale verhaal, maar ook mensen die meer met het science fiction-aspect hebben en veel plezier halen uit puzzelen met dit soort (bijna?) onmogelijke tijdreisconstructies, zullen ‘Predestination’ kunnen waarderen. Die zullen dan misschien alleen wat ongeduldig worden, wachtend op de daadwerkelijke ontwikkelingen van de plot – wordt die terrorist nog gepakt? – en de onthullende sprongen in de tijd. Voor de wat meer nuchtere of minder fanatieke kijkers zal de laatste serie wendingen en de wijze waarop het verhaal zich gedraagt ‘als een slang die zijn eigen staart opeet’ iets teveel van het goede zijn, maar in dat geval geeft het science fiction- en mysterieuze sausje het centrale drama juist nét dat beetje extra; een unieke sfeer om een toch al interessant verhaal nog beter van de massa te onderscheiden.
De regisserende Spierig broers, die al eerder met Hawke samenwerkten voor ‘Daybreakers’, hebben met ‘Predestination’ mooi werk afgeleverd. De film verrast door zijn relatief ingetogen verhaal, sterke vertolkingen – ook Ethan Hawke, geen onbekende in dit genre, doet het karakteristiek goed als de centrale figuur met wie de kijker zich moet identificeren – en aparte sfeer. En grote ontdekking Sarah Snook is een actrice om in de gaten te houden.
Bart Rietvink
‘Predestination’ verschijnt woensdag 10 december 2014 op DVD en blu-ray.