Pride and Prejudice (1980)

Regie: Cyril Coke | 175 minuten| drama, komedie, romantiek | Acteurs: Elizabeth Garvie, David Rintoul, Sabina Franklyn, Osmund Bullock, Priscilla Morgan, Moray Watson, Malcolm Rennie, Irene Richard, Judy Parfitt, Natalie Ogle, Tessa Peak-Jones, Clare Higgins, Peter Settelen, Marsha Fitzalan, Jennifer Granville, Peter Howell, Emma Jacobs, Andrew Johns, Micheal Lees, Moir Leslie, Doreen Mantle, Barbara Shelley, Elizabeth Stewart, Desmond Adams, Edward Arthur, Shirley Cain, Janet Davies, Elizabeth Knight, Anne Maxwell

Van het boek ‘Pride and Prejudice’ (1813) dat schrijfster Jane Austen zelf haar ‘darling child’ noemde zijn door de jaren heen heel wat films en series gemaakt: van een zwart-wit film uit 1940 met inaccurate kostuums en een wel zeer rare twist in het verhaal, tot een kleurrijke maar ietwat ‘cheesy’ Bollywood-film (‘Bride and Prejudice’, 2004) tot een zeer belabberde moderne versie in 2003 en een prachtige film van regisseur Joe Wright (‘Atonement’) in 2005. Tevens diende het boek als inspiratiebron voor zowel het boek als de film ‘Bridget Jones’s Diary’ (2001). Hierin speelde Colin Firth Mark Darcy, een personage dat gebaseerd was op de beroemde Mr. Darcy uit ‘Pride and Prejudice’. Niet geheel toevallig speelde Colin Firth een paar jaar eerder Mr. Darcy in de BBC adaptatie uit 1995, die door velen nog altijd wordt gezien als dé perfecte verfilming van het door velen zo geliefde boek.

Door de uitmuntende BBC adaptatie uit 1995 zou je bijna vergeten dat er in 1980 ook al door de BBC een uitstekende adaptatie werd gemaakt van ‘Pride and Prejudice’. Hoewel deze vijfdelige serie het niveau van 1995 niet haalt, scheelt het niet veel.

‘Pride and Prejudice’ vertelt het verhaal van Elizabeth Bennet (Elizabeth Garvie), de op één na oudste van vijf totaal verschillende zusjes op het platteland van Engeland begin 19e eeuw. Moeder Mrs. Bennet (Priscilla Morgan) houdt zich dag in dag uit bezig met maar één ding: hoe ze haar vijf ongehuwde dochters zo snel mogelijk aan de man kan krijgen. Mrs. Bennet is zeer in haar nopjes als het nieuws komt dat er een jonge, ongetrouwde, en niet te vergeten, rijke man in de buurt komt wonen. Al gauw maken de zusjes Bennet kennis met deze Mr. Bingley (Osmund Bullock), maar ook met zijn nog rijkere vriend Mr. Darcy (David Rintoul). De oudste zus, Jane Bennet (Sabina Franklyn), wordt tot over haar oren verliefd op de vrolijke, vriendelijke Mr. Bingley. Helaas ligt haar zus Elizabeth al snel regelmatig in de clinch met de knappe maar hooghartige Mr. Darcy, die Elizabeth al tijdens hun eerste ontmoeting diep weet te beledigen door niet met haar te willen dansen op een bal. Elizabeth heeft haar definitieve oordeel over Darcy na deze eerste ontmoeting meteen gevormd, en heeft besloten hem voor altijd te haten. Ze trekt veel liever op met de charmante militair Mr. Wickham (Peter Settelen), die haar verhalen over Darcy weet te vertellen die haar slechte mening over hem alleen nog maar bevestigen. Maar wordt Elizabeth niet te veel misleid door haar eigen vooroordelen over de trotse Mr. Darcy…?

Wat opvalt aan deze adaptatie, die geadapteerd is door Fay Weldon en geregisseerd door Cyril Coke, is dat het echt een complete adaptatie van het boek is, zeer uitgebreid en zeer trouw aan het origineel. Wat erg knap aan deze productie is, is de manier waarop Fay Weldon de originele tekst van Jane Austen in de monden van de personages heeft gelegd. Naast het feit dat de dialogen uit het boek soms letterlijk zijn overgenomen, is het dus ook zo dat bepaalde meningen, uitspraken, of scherpe kritieken van Jane Austen zelf door de personages worden uitgesproken. Zo horen we de beroemde openingszin van het boek (“It is a truth universally acknowledged, that a single man in possession of a good fortune, must be in want of a wife”) al vrij aan het begin van de serie in een gesprek tussen Elizabeth Bennet en haar beste vriendin Charlotte Lucas (Irene Richard).

Deze verfilming is er duidelijk één uit de jaren 80, toen het kostuumdrama nog nét even wat minder glamorous oogde als het genre in de jaren 90 en daarna zou gaan doen. De BBC kostuumdramaproducties uit de jaren 80 waren soms nogal stijfjes, met een weinig dynamische cameravoering, veel studio- en weinig locatieopnames. Het geheel komt hierdoor ietwat ‘gemaakt’ over. Desondanks worden de personages in deze productie neergezet als ‘echte’ mensen, die terwijl ze met elkaar praten bijvoorbeeld gezelschapsspelletjes spelen, bedden opmaken, bloemschikken of andere huishoudelijke bezigheden doen. Het zijn niet meer slechts literaire figuren die niets anders doen dan met elkaar in converseren, maar de personages komen daadwerkelijk tot leven.

Dat laatste heeft natuurlijk ook te maken met de goede acteerprestaties. Elizabeth Garvie en David Rintoul zijn erg overtuigend als Elizabeth Bennet en Mr. Darcy, hoewel Mr. Darcy in deze versie wellicht iets te weinig laat zien van zijn meer vriendelijke en zachtaardige kant. Zoals kenmerkend is voor de verhalen van Jane Austen zijn er ook nu weer hilarische bijpersonages te zien, die stuk voor stuk heerlijk zijn om naar te kijken.

Hoewel deze verfilming van ‘Pride and Prejudice’ altijd in de schaduw zal blijven staan van de prachtige versie uit 1995, is het toch een productie die heel erg de moeite waard is. Misschien dat hij, doordat hij een tikkeltje gedateerd is hier en daar, niet bij iedereen in de smaak zal vallen, maar voor fans van Jane Austen en kostuumdrama in het algemeen is het zeker een must-see!

Franka Kersten