Psycho II (1983)

Regie: Richard Franklin | 107 minuten | horror, thriller | Acteurs: Anthony Perkins, Vera Miles, Robert Loggia, Meg Tilly, Dennis Franz, Hugh Gillin, Robert Alan Browne, Claudia Bryar, Osgood Perkins, Ben Hartigan, Lee Carlington, Tim Maier, Jill Carroll, Chris Hendrie, Ben Frommer, Robert Traynor, George Dickerson, Thaddeus Smith

Deze film is het vervolg op de klassieker ‘ Psycho’ van Alfred Hitchcock uit 1960. Norman wordt genezen verklaard en keert terug naar zijn huis en zijn motel. Al snel treden er vreemde gebeurtenissen op: de briefjes die Normans dode moeder voor hem heeft achtergelaten, haar stem die herhaaldelijk tot hem doordringt, de verschijning van zijn dode moeder achter haar slaapkamerraam, de telefoontjes die hij van haar krijgt… De nieuwsgierigheid slaat direct toe en wordt versterkt door de zich blijvend aandienende vreemde gebeurtenissen waarvan de oorzaak ook voor de kijker onduidelijk is. Na verloop van tijd blijkt dat diverse gebeurtenissen voor rekening komen van de op wraak beluste moeder en dochter Loomis, maar ook hiermee is niet alles te verklaren…Is Norman dus toch nog krankzinnig en is hij met zijn zieke geest zelf voor het een en ander verantwoordelijk? En dit zijn direct de sterke punten van de film: de bij de kijker opgeroepen nieuwsgierigheid naar Normans geestelijk welzijn en de oorzaken van de aanvankelijk onverklaarbare gebeurtenissen…

Dat er meer aan de hand is dan alleen de snode activiteiten van moeder en dochter Loomis wordt duidelijk wanneer er diverse moorden gepleegd worden, en wel door iemand gehuld in vrouwenkleding… Tezamen met de vreemde gebeurtenissen is dit er de oorzaak van dat Norman een mentaal gevecht moet leveren om zijn (teruggekeerde?) geestelijke gezondheid te behouden. Naast de gepleegde moorden is de horror in deze film daarmee vooral van psychologische aard wanneer Norman dit gevecht langzaam maar zeker lijkt te verliezen…en zich daar ook bewust van is. Langzamerhand begint Norman steeds verwarder gedrag te vertonen en hiermee komt er op meerdere manieren medeleven, spanning en horror tot stand: de kijker wordt zowel bezorgd voor Normans geestelijk welzijn, maar ook voor de wandaden waartoe hijzelf wellicht in staat is. Wat hiertoe ook bijdraagt is de dreiging die van hem uitgaat wanneer hij erkent dat hij verantwoordelijk kan zijn voor de gepleegde moorden en vreemde gebeurtenissen en doordat hij bij tijd en wijle ook onvoorspelbaar en zelfs agressief gedrag gaat vertonen…

Ondanks zijn bedenkelijke verleden ligt de sympathie van de kijker bij Norman tijdens diens mentaal aftakelingsproces. Dit doordat hij nu oprecht van goede wil is en doordat hij steeds duidelijker het slachtoffer wordt van de kwade krachten die tegen hem samenspannen. Perkins is hierbij goed op dreef en weet door een scala van nerveuze gezichtsuitdrukkingen en steeds verdwaasder blikken medeleven op te roepen, maar ook geloofwaardig en angstaanjagend over te komen bij de dreiging die er langzamerhand van hem uitgaat. Wat ook aan de dreiging en de beklemmende sfeer bijdraagt is de best denkbare omgeving waarin het verhaal zich afspeelt: wederom Normans huis op de heuvel en het daarnaast gelegen motel. De relatieve afgelegenheid en geïsoleerdheid ervan lijken haast symbolisch voor Normans onvermogen te kunnen ontsnappen aan de waanzin die hem van alle kanten bedreigt…en waarmee tevens een onheilspellende en licht claustrofobische sfeer des te meer tot stand komt. Daarnaast zorgt de afgelegenheid van het huis ervoor dat de vreemde gebeurtenissen zich langere tijd ongestoord kunnen voortzetten en ook dat maakt het in feite tot een onmisbare locatie binnen zowel deze als de voorgaande Psycho-film.

Pas in de laatste minuten wordt er opheldering gegeven over de identiteit van de moordenaar in deze film…een verrassende ontknoping, maar echter ook een die als te ver gezocht ervaren kan worden. Wel wordt erdoor duidelijk dat deze film, evenals Hitchcocks film uit 1960, meerdere malen bekeken moet worden om de ontwikkelingen in het verhaal des te meer op hun juiste waarde te kunnen schatten. Direct na de bekendmaking van de moordenaars identiteit komt de grootste psychologische horror in de laatste seconden van de film perfect tot uiting. Allereerst doordat in elk geval Norman zelf weer tot moorden in staat blijkt, maar vooral door zijn ‘gesprek’ met zijn ‘moeder’ waaruit blijkt dat de waanzin weer volledig van hem bezit heeft genomen. Een wrange en satirische bijkomstigheid is dat dit uiteindelijk ook mede tot stand is gekomen door daden die juist met de beste bedoelingen voor zijn welzijn zijn uitgevoerd, hoe fataal dit dan ook is gebleken voor de diverse gevallen doden…

Deze film is een interessant en kwalitatief goed vervolg op de film uit 1960. De aanvankelijke onduidelijkheid over Normans geestesgesteldheid en zijn gevecht tegen zijn mentale aftakeling houden de nieuwsgierigheid erin, alsmede de onduidelijkheden aangaande diverse vreemde gebeurtenissen. Perkins is goed in vorm en weet op geslaagde wijze zowel medeleven op te roepen als dreiging uit te stralen. Door de meerdere verhaallijnen en de ontknoping die pas in de laatste minuten van de film wordt prijsgegeven, is aan te raden deze film meerdere malen te bekijken om het een en ander des te beter te kunnen waarderen. Een waardige opvolger van Hitchcocks film uit 1960.

Frans Buitendijk

Waardering: 4

Bioscooprelease: 18 augustus 1983