Puinhoop (2022)

Regie: Allard Detiger | 85 minuten | documentaire

Ze zijn lastig van elkaar te onderscheiden, de verschillende persoonlijkheidsstoornissen die we kennen als het cluster-b type. Je moet een professional zijn om te weten wie de narcist is, wie de sociopaat, wie de borderliner. Dat dit type gevaarlijk is voor mens en maatschappij is al wat eenvoudiger te herkennen. Zie vier jaar Trump.

Hoe zo iemand zich binnen de familiekring gedraagt, zien we in de Nederlandse documentaire ‘Puinhoop’. Hierin portretteert Allard Detiger zijn moeder, een vrouw die ooit de diagnose borderline kreeg. Bejaard en ziek woont ze in een puinhoop van een huis, is het een puinhoop in haar hoofd en is de omgang met haar zoons een puinhoop. Detiger filmde over een periode van meer dan tien jaar, waarbij we de moeder steeds meer zien wegzakken in een roes van ongeremde boosheid en wraakzucht.

‘Puinhoop’ is een unieke film als het gaat om de vastlegging van dit soort geestesziek gedrag. Moeder Detiger is een manipulatieve, theatrale en agressieve vrouw en dat krijgen we hier ongefilterd voor de kiezen. De onvoorbereide kijker zal hier liefst bij wegkijken, overweldigd door de intensiteit en kwaadaardigheid. Pas als je bedenkt dat het hier om een geesteszieke vrouw gaat, is het iets makkelijker te behappen (maar niet heel veel).

Het is jammer dat Detiger zijn moeder vooral filmt wanneer ze op haar slechtst is en dat die scènes zich iets te vaak herhalen. Interessanter is het commentaar van de omgeving. De oudere broer die de benen nam naar Amerika, Allards jeugdvriend die vertelt hoe de buitenwereld tegen het gezin Detiger aankeek. En er zijn de professionals, zoals een opgewekte en kranige dame van de GGD, een koppel therapeuten en wat wanhopige verzorgenden.

‘Puinhoop’ volgt de gebaande paden van vergelijkbare films: pratende hoofden, confrontaties, alledaagse scènes en sfeerbeelden. In dit unieke geval is die veelbeproefde vorm geen enkel probleem. Wel overbodig zijn enkele onderwaterbeelden, beelden die strak staan van de oppervlakkige symboliek. Bovendien is het jammer dat we nooit precies weten hoe het nou echt met Allard gaat.

Uiteindelijk hadden we wel meer willen horen van de oudere broer, de jeugdvriend en de tante, wakkere types die een beetje context geven. Bovendien zou wat medische info over borderline de boel wat verhelderen. Maar dan nog is dit een even geslaagde als huiveringwekkende documentaire over een stoornis die je geen mens gunt. En al helemaal niet zijn omgeving.

Henny Wouters

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 27 oktober 2022