Putin’s Games (2013)

Regie: Alexander Gentelev | 90 minuten | documentaire

De Russische documentairemaker Alexander Gentelev baarde in 2010 opzien met zijn film ‘Thieves by Law’, waarin hij kopstukken van de Russische maffia van dichtbij volgt en ze openhartig laat spreken over hun schimmige praktijken. De structuur van het systeem onder president Putin en de daarmee samenhangende corruptie werden op genadeloze wijze blootgelegd. Uitgelegd werd dat de maffiosi inmiddels deel uitmaken van het politieke establishment en dus ‘met behulp van de wet’, zoals de titel van de documentaire al aangeeft, hun praktijken kunnen voortzetten. Onder Putin tiert de corruptie welig en het is lastig een scheidslijn te trekken tussen de overheid en de georganiseerde misdaad. Gentelev trekt dat beeld door in zijn nieuwe documentaire ‘Putin’s Games’ (2013), waarin het draait om de vraag hoe het in vredesnaam mogelijk is dat de subtropische stad Sotchi (nota bene de enige subtropische stad in heel Rusland) de Olympische Winterspelen van 2014 toegewezen heeft gekregen, en welke gevolgen dat heeft voor de regio.

De Spelen van Sotchi vormen een mooi paradepaardje voor Putin, zodat hij naar de buitenwereld toe kan pronken met een prestigieus evenement. Achter de schermen klopt het echter allemaal voor geen kant, zien we in ‘Putin’s Games’. Records zullen gebroken gaan worden; niet zozeer op het sportieve vlak, maar vooral op het gebied van de corruptie en de grootheidswaanzin. In de aanloop naar de Spelen is het budget al vele malen overschreden. Waar de vorige Winterspelen, in het Canadese Vancouver, zo’n twee miljard dollar kostten, staat de teller voor Sotchi nu al op 45 miljard, en het evenement is nog niet eens begonnen! Hoewel er heel wat miljonairs bij het project betrokken zijn, zijn het uiteindelijk de gewone mensen die deze rekening mogen gaan betalen, zo blijkt uit ‘Putin’s Games’. Ze raken hun huizen kwijt omdat op die plekken hotels, skipistes en een grote nieuwe haven gebouwd moeten worden. Bouwwerken die binnen de kortste keren weer verwoest worden door stormen en aardverschuivingen. Het Olympische dorp is gebouwd in een moerasgebied op de heetste plek van Rusland en de weg er naartoe werd, samen met een spoorlijn, gebouwd in een ecologisch gezien kwetsbaar gebied, langs de Mzymta rivier. De aanleg ervan is zo kostbaar dat men er net zo goed gouden tegels had kunnen neerleggen…

‘Putin’s Games’ legt op pijnlijke wijze bloot dat de Spelen van Sotchi niet alleen de duurste zullen worden, maar ook de meest milieu-onvriendelijke. President Putin en zijn steenrijke vrienden wilden met alle geweld een daad stellen naar de buitenwereld toe en kozen hun geliefde skiresort Krasnaya Polyana (zo’n vijftig kilometer van Sotchi) als dé plek om als visitekaartje te dienen van het immens grote land. Maar de Olympische campagne die Putin voert, gaat in feite over het versnellen van het proces van privatisering van het gebied. In de documentaire komen oppositieleden als voormalig schaakkampioen Garry Kasparov en Boris Nemtsov uitgebreid aan het woord, evenals milieuactivisten en bewoners die hun huis kwijtraken. Maar ook medestanders van Putin worden gehoord. Zoals de burgemeester van Sotchi, die met naïef enthousiasme vertelt wat een boost de Spelen zijn voor zijn stad, en enkele corrupte aannemers en de president van het Russische Nationale Olympische Comité. Opmerkelijk is de rol van de Oostenrijkers in dit verhaal. Zij waren zelf in de race om de Spelen naar Salzburg te halen, maar verdienen nu grof geld met het bouwen van Olympic venues in Sotchi… ‘Putin’s Games’ biedt een onthullend en onthutsend beeld van de schimmige achtergrond van de Spelen van Sotchi. Visueel niet bepaald indrukwekkend, inhoudelijk des te meer!

Patricia Smagge