Quand on a 17 ans (2016)
Regie: André Téchiné | 114 minuten | drama | Acteurs: Sandrine Kiberlain, Kacey Mottet Klein, Corentin Fila, Alexis Loret, Jean Fornerod, Mama Prassinos, Jean Corso, Rémi Garcia, Maïté Arraiza, Françoise Gaillard, Nicole Ellkésir, Didier Hougarou
Hoe het is om zeventien te zijn, om je door het dagelijks leven heen te slaan als een zoekende en onzekere tiener is al moeilijk genoeg. Laat staan als ineens je leven op zijn kop wordt gezet door een onverwachte gebeurtenis. Dat is het centrale thema van ‘Quand on a 17’, een goed geacteerd intiem ‘coming-of-age’ drama van de gevierde Franse regisseur André Téchiné.
Thomas (Corentin Fila) is een geadopteerde jongen van Afrikaanse afkomst die met zijn adoptieouders op een boerderij in de bergen van Haute-Savoie woont. Elke dag is hij drie uur onderweg van en naar school, lopend en met de bus. Buiten schooltijd moet hij meehelpen in het bedrijf, zeker als zijn moeder ziek wordt – vrij snel wordt duidelijk dat ze zwanger is – en veel bedrust moet houden. Zijn schoolwerk lijdt eronder en hij kan maar moeilijk zijn draai vinden. In dezelfde klas zit ook Damien (Kacey Mottet Klein), een oorbel dragende slungelachtige jongen die in de klas een gedicht van Baudelaire voordraagt. Om redenen die hijzelf niet helemaal begrijpt, laat Thomas hem struikelen als Damien weer terug naar zijn plek loopt. Een vijandschap is direct geboren.
Op zijn beurt heeft Damien het ook niet zo makkelijk als het op het eerste oog lijkt. Hij is een beetje een loner en worstelt met impopulariteit (hij wordt als laatste gekozen met gym) en onderdrukt ontluikende homoseksuele gevoelens. Agressie reageert hij af met bokslessen bij de oudere dierenarts Paulo, een goede vriend van Damiens vader Nathan (Alexis Loret). Die laatste is maar even in persoon te zien in de film en verder via een videoverbinding. Nathan is namelijk kapitein in het Franse leger en als helikopterpiloot op missie in het Midden-Oosten. Damiens moeder Marianne (Sandrine Kiberlain) is huisarts en reist de dorpen in de streek af om patiënten te bezoeken, onder wie Thomas’ adoptiemoeder. Het is Marianne die – zich niet bewust van de afkeer van de twee tieners – die voorstelt dat Thomas tijdelijk bij hen komt wonen. Dat scheelt hem reistijd en dat komt zijn schoolprestaties niet bepaald ten goede.
Een extra steun in de rug voor de acteurs om de film naar een hoger plan te tillen is de muziek – een fraaie mix van Afrikaanse en Franse klanken – en het sterke camerawerk van Julien Hirsch. De makers laten het landschap met bergmeren, valleien en toppen tot hun recht komen met lange shots van afstand en compenseren dat door in de dialoogscènes dicht op de huid van de hoofdrolspelers te zitten, zodat we in close-up de nuances en de twijfel op hun gezichten kunnen zien.
Het scenario is slim ingedeeld in de verschillende semesters van het schooljaar en het verhaal begint in de winter, met besneeuwde bergtoppen en kou, die niet geheel toevallig tevens symbool staat tussen de ijzige relatie tussen Damien en Thomas. Gaandeweg het schooljaar komen de twee nader en ontdooit hun relatie tot elkaar zich, met de komst van de lente, al komt het ook meermalen tot vechtpartijen tussen de twee. Het lukt de makers niet helemaal om de voorspelbaarheid uit het scenario te halen: het is vrij snel duidelijk waar het tussen de jongens naartoe gaat – en ook andere gebeurtenissen kun je als kijker op voorhand wel aan voelen komen. De film struikelt richting het einde een beetje, door de focus van de beginnende romance tussen Damien en Thomas te verleggen richting Marianne, met een slot dat afwijkt van de afgewogen balans tussen vreugde en pijn die het opgroeien als tiener met zich meebrengt. Het haalt de film uit zijn natuurlijke ritme en hoewel het allemaal vlekkeloos gespeeld is, boet ‘Quand on a 17’ wat aan kracht in.
Dat doet overigens niets af aan de sterke acteerprestaties van de jonge hoofdrolspelers. De gelouterde Téchiné weet zowel Fila als Mottet Klein het beste uit zichzelf te laten halen en de acteurs gooien hart en ziel in hun spel. Veterane Kiberlain is zoals altijd ook uitstekend als de soms kwetsbare Marianne – die haar echtgenoot mist, maar zelf toch ook wel een zwak heeft voor de goedgebouwde logé Thomas. Bovenal is ze een bezorgde, trotse moeder met het hart op de juiste plaats.
Téchiné legt – ondanks een behoorlijk expliciete scène – nauwelijks de nadruk op de homoseksuele gevoelens tussen Damien en Thomas. Dat klinkt paradoxaal, maar de twee zijn bovenal pubers: zoekende, stiekem jointjes rokende pubers, worstelend met hun plek in de wereld en zich maar moeilijk een houding weten te geven als die harde buitenwereld zich aan hen opdringt. Het overkomt elke tiener – het enige verschil is dat het tweetal voor elkaar valt. Die subtiliteit vol met rijke personages maken van ‘Quand on a 17’ een betere film dan menig andere film over de eerste (tiener)liefde.
Hans Geurts
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 5 mei 2016
DVD-release: 31 augustus 2016