Queen & Slim (2019)

Recensie Queen & Slim CinemagazineRegie: Melina Matsoukas | 132 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Daniel Kaluuya, Jodie Turner-Smith, Bokeem Woodbine, Chloë Sevigny, Flea, Sturgill Simpson, Indya Moore, Benito Martinez, Jahi Di’Allo Winston, Gralen Bryant Banks, Dickson Obahor, Bryant Tardy, Thom Gossom Jr., Melanie Halfkenny

De zwarte Bonnie en Clyde worden ze genoemd, de twee hoofdrolspelers uit het romantische misdaaddrama ‘Queen & Slim’ (2019) van debuterend regisseur Melina Matsoukas. Maar waar Bonnie en Clyde – die echt bestaan hebben en vereeuwigd werden dankzij de legendarische film uit 1967 met in de hoofdrollen Faye Dunaway en Warren Beatty – bewust kozen voor een leven als crimineel en al rovend en moordend op de vlucht sloegen voor de politie, zijn Queen (Jodie Turner-Smith) en Slim (Daniel Kaluuya) voortvluchtigen tegen wil en dank. In dat opzicht lijken ze dus meer op ‘Thelma & Louise’ (1991), waarin twee vriendinnen op de vlucht slaan omdat ze een opdringerige aanrander uit zelfverdediging doodschieten en onderweg ook nog de nodige onbetrouwbare types tegenkomen. Queen en Slim kunnen daarover meepraten. En het begon allemaal nog zo onschuldig, met een Tinderdate in een armetierige diner (zij: ‘heb je deze tent uitgekozen omdat dit het enige was dat je je kon veroorloven’; hij: ‘nee, omdat de eigenaar zwart is’). Het afspraakje verloopt een beetje mat en de twee hadden elkaar geheid nooit meer gezien als het later die avond allemaal anders was gelopen. Als Slim zijn date niet had aangeboden thuis te brengen, als die racistische politieagent hen niet naar de kant had gehaald en vernederd, alleen omdat hij dat kon. Als strafrechtadvocate Queen nou maar gewoon haar mond had gehouden en in de auto was blijven zitten, dan was er niks aan de hand geweest…

Maar ze stapt wel uit en blijft de kortzichtige agent tegenspreken, waarop hij zijn pistool pakt en haar in haar been schiet. In de schermutseling die daarop volgt, grijpt Slim het rondslingerende wapen en jaagt de diender uit pure zelfverdediging een kogel in het lijf. Omdat ze als twee jonge zwarte mensen geen schijn van kans maken als ze zich aangeven, besluiten ze te vluchten. En dat is het begin van deze indringende roadmovie, die veel meer is dan we op het eerste gezicht zien. Want de dashcambeelden van de schietpartij gaan al snel viraal. Voor de ene helft van de Amerikaanse bevolking zijn Queen & Slim staatsgevaarlijke criminelen geworden, die er niet voor terugdeinzen een wapen te trekken, maar het andere (grotendeels zwarte) deel van de Amerikanen ziet hen als helden, martelaren en strijders tegen het onrecht. De bewuste agent had eerder namelijk al eens een onschuldige zwarte jongen gedood en was berucht om zijn schandelijke etnische profileren. Zij zien in Queen en Slim eindelijk iemand die durft op te staan en terug te vechten. Voordat het duo dat überhaupt in de gaten heeft, hebben ze al de nodige obstakels moeten overwinnen. Want als je op de vlucht bent, kun je niemand vertrouwen. Maar je bent soms wel overgeleverd aan de goede wil en medewerking van anderen.

Zo vol twijfels en onzekerheden Queen en Slim trachten te ontvluchten aan hun onvermijdelijke noodlot, zo trefzeker en doelbewust hanteert Melina Matsoukas de camera. Indrukwekkend voor een debutante, al heeft ze als regisseur van filmische videoclips van onder anderen Beyoncé en Rihanna al een visitekaartje afgegeven van wat ze visueel gezien in huis heeft. Met flair en stijl leidt ze ons een weg dwars door de VS, langs bruisende nachtelijke barretjes in New Orleans waar de neonlichten je al toe staan te knipperen en de melancholische blues uit de speakers schalt en je de bourbon haast kunt ruiken, tot de eindeloze katoenvelden van Alabama en Georgia waarin zwarte mensen als moderne slaven nog altijd in rijen opgesteld staan alsof de tijd er al tientallen jaren stilstaat. Maar ze weet ook prachtig de emotie te vangen van haar hoofdrolspelers. Nota bene twee Britten (!) schitteren in deze oer-Amerikaanse film, die overigens geschreven werd door Lena Waithe (bekend van de komedieserie ‘Master of None’, die haar een Primetime Emmy Award opleverde). Daniel Kaluuya gooide hoge ogen met zijn hoofdrol in het fantastische ‘Get Out’ (2017) – wat heet, hij werd zelfs genomineerd voor de Oscar voor beste acteur – en pakt ons ook nu weer helemaal in met een mix van innemende klungeligheid, integriteit en kwetsbaarheid. De echte ontdekking is Turner-Smith, die haar personage diepe lagen meegeeft: onder die opperste laag van trots en zelfverzekerdheid gaat veel pijn en verdriet schuil.

Ook mooi om te zien is hoe de twee ondanks alle gebeurtenissen dichter naar elkaar toe groeien in hun gedeelde gevoel van wanhoop, onrust en verbondenheid. Had het lot anders beslist, dan waren ze elkaar na die ene half mislukte date weer uit het oog verloren en hadden ze nooit geweten dat ze stiekem toch elkaars ware bleken te zijn. Matsoukas en Waithe maken handig gebruik van die speling van het noodlot, onze verwachtingen en onze onmiddellijke gevoelens van sympathie voor het centrale duo. De roadmovie fungeert als het ware als basis voor een opbloeiende romance die de kijker een spiegel voorhoudt om ons te confronteren met onze letterlijke én figuurlijke neiging om zwart-wit te denken. In de dialogen zit volop humor maar is ook ruimte voor poëzie en filosofie.

‘Queen & Slim’ is zo’n film die politieke misstanden aan de kaak stelt, zonder er een politieke film van te maken. Dankzij het sterkte script van Waith, de trefzekere regie van Matsoukas en het overtuigende en innemende spel van Kaluuya en Turner-Smith, heeft deze film een krachtig kloppend hart en krijgen de verhalen die je in het kader van #BlackLivesMatter meekrijgt een gezicht. Met een sidderend einde waar je stil van wordt. Op deze manier je speelfilmdebuut als regisseur maken…. Meer van Matsoukas graag!

Patrica Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 12 maart 2020
VOD-release: 10 april 2020