Quiz Show (1994)

Regie: Robert Redford | 125 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: John Turturro, Rob Morrow, Ralph Fiennes, Paul Scofield, Hank Azaria,  Mira Sorvino, David Paymer, Christopher McDonald, Johann Carlo, Elizabeth Wilson, Allan Rich, George Martin, Paul Guilfoyle, Griffin Dunne, Michael Mantell

Iedereen die wel eens moppert op de kwaliteit van de hedendaagse tv-programma’s, moet de film ‘Quiz Show’ maar eens bekijken. Regisseur Robert Redford rakelt daarin een ontluisterend stukje tv-geschiedenis op. En daaruit blijkt dat vroeger echt niet alles zoveel beter was…

‘Quiz Show’ begint met een neerzetting van de televisiequiz ’21’: een extreem pittige kennisquiz. Deelnemer Herbie Stempel (Turturro) staat wekenlang ongeslagen in de tv-studio. Het uitbundige gedrag van de wat sullige Stempel gaat de producenten van de quiz al snel irriteren. Als de bonzen per toeval de vlotte en aantrekkelijke leraar Charles van Doren (Fiennes) tegenkomen, weten ze het al: Van Doren wordt de nieuwe quizwinnaar. Stempel wordt eruit geknikkerd en door vuil spel, Van Doren krijgt alle antwoorden, staat een nieuwe ‘winnaar’ op. Totdat de waarheid aan het licht komt.

Na afloop van de film zit je je verbijsterd af te vragen hoe zoiets mogelijk is. Een dergelijk grote tv-zwendel is tegenwoordig allang vergeten. Wie weet hoe het er tegenwoordig achter de schermen van grootschalige tv-producties aan toe gaat?  De onschuld van een, toen nog, nieuw medium als de televisie blijkt valse lucht. Mensen blijken net zo vervangbaar als nieuwe tv-programma’s te zijn. Robert Redford heeft een indrukwekkende prent gemaakt, waarin hypocrisie en afgunst hand in hand gaan.

Het knappe van ‘Quiz Show’ is dat Redford de klassieke goed/kwaad stereotypes geheel heeft genegeerd. Zo is Fiennes’ personage eigenlijk de ‘slechterik’, omdat hij via voorkennis de oneerlijke winnaar is geworden van de kennisquiz. De regisseur speelt op een heerlijke manier met de veronderstelling hoe een ‘held’ en een ‘slechterik’ zich moeten gedragen. Zo is Fiennes’ personage als ‘bad guy’ enorm sympathiek en Turturro als ‘held’ erg naar.

Gesteund door een sterke cast zorgt ‘Quiz Show’ voor een onderhoudende film. John Turturro vertolkt een prachtige rol als Herbie Stempel. Deze ongeslagen quiz-kampioen, wordt genadeloos gedumpt als publiekslieveling Van Doren in beeld verschijnt. Turturro zet in een ware tour de force een sullige, verbitterde loser neer die eigenlijk geen haar beter is dan zijn vijanden.

Naast Turturro is ook Ralph Fiennes uitstekend op dreef. Fiennes zet de leraar Charles Van Doren neer als een tragisch personage dat zich uit de schaduw van zijn beroemde vader wil losrukken. Fiennes’ karakter wil op eigen kracht bekendheid en respect vergaren, maar uiteindelijk wordt hij de speelbal van de tv-producenten. Fiennes zet zijn personage neer als een aardige man die naar de buitenwereld toe, pretendeert op eigen kracht een grootse prestatie te hebben neergezet. Innerlijk wordt hij echter verscheurd door twijfel en schuldgevoelens.

Rob Morrow speelt een detective die de schandalen rond de quiz aan het licht brengt. Morrow speelt goed, maar zijn rol mist diepgang. Het personage Richard N. Goodwin blijft te plat. Hetzelfde geldt voor Hank Azaria en Mira Sorvino. De film draait voornamelijk om de karakteruitdieping van Turturro en Fiennes. De film wordt door de vlakheid van enkele karakters soms wat saai. En als je nagaat dat ‘Quiz Show’ bestaat uit vrij lange scènes met deze niet aansprekende karakters, dan voelt de prent te langdradig aan. Een aantal minuten korter had de film niet misstaan.

Maar laat deze kleine minpuntjes je er niet van weerhouden om ‘Quiz Show’ te kijken. De film schetst een mooi beeld van de corruptie binnen de tv-wereld. Na het zien van Redfords productie zal je niet meer zo snel geneigd zijn de beelden op je tv-scherm zomaar voor waar aan te nemen.

Frank v.d. Ven

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 23 februari 1995