Racing Extinction (2015)
Regie: Louie Psihoyos | 90 minuten | documentaire, actie, avontuur, thriller
De documentaire ‘Racing Extinction’ is het nieuwste werkstuk van regisseur Louie Psihoyos, de man die eerder al indruk maakte met de Oscarwinnende prent ‘The Cove’. ‘Racing Extinction’ focust zich zoals de titel al doet vermoeden vooral op het thema uitsterven en de redenen voor de zesde massa-extinctie in de aardgeschiedenis die volgens veel ecologen inmiddels in gang is gezet. Dat het verdwijnen van soorten net zo’n normaal proces is als de evolutie van nieuwe levensvormen kan elke bioloog je vertellen, maar momenteel verdwijnen soorten duizend keer sneller dan dat ze volgens natuurlijke processen zouden moeten uitsterven.
Wat betreft het benoemen van de oorzaken voor het huidige, wereldwijd spelende verlies aan biodiversiteit heeft ‘Racing Extinction’ weinig verrassingen in petto voor mensen die de problematiek een beetje volgen: de groei van de menselijke wereldbevolking, gekoppeld aan een verspillende levenswijze die de vernietiging van oerwouden en oceanen en de massale uitstoot van broeikasgassen in de hand werkt, is de grote boosdoener. De werkelijk schokkende boodschap die de film uitdraagt, is dat de teloorgang van de natuur op aarde een thema is dat in de kranten meestal (al dan niet bewust) wordt weggemoffeld in kleine berichtjes op een obscure middenpagina. Op een minderheid na is de mensheid eigenlijk helemaal niet zo bezig met het grootste probleem van onze tijd. De soorten en belangrijke ecosystemen verdwijnen intussen voor onze neus en het lijkt de toonaangevende nieuwsmedia amper te interesseren.
Naast beelden van rokende fabriekspijpen, ecologische woestenijen vol grazend vee en afgestorven koraalriffen, gaat Psihoyos samen met onder meer filmmaker en natuuractivist Shawn Heinrichs ook undercover bij malafide bedrijven die handelen in haaienvinnen of delen van andere bedreigde diersoorten. De nadruk ligt hierbij op China, een plek waar je met de juiste connecties en voldoende cash vrijwel elke bedreigde diersoort (meestal) dood of (soms) levend in handen kunt krijgen. Opmerkelijk genoeg worden de illegale producten niet altijd in schimmige achterkamertjes aangeboden, maar in bijvoorbeeld Hongkong soms ook gewoon openlijk uitgestald. Om de boodschap van de film te versterken, schuwt Psihoyos (net als in ‘The Cove’) het gebruik van confronterende beelden niet. Het contrast tussen een ontspannen zwemmende reuzenmanta en de bloederige jacht van een groep Indonesische dorpelingen op deze gracieuze vissen (waarbij de manta’s een langzame en pijnlijke dood sterven) zal bijvoorbeeld iedere rechtgeaarde dierenliefhebber aangrijpen.
In veel opzichten is ‘Racing Extinction’ een documentaire die ertoe doet, een film die eindelijk eens ongedeelde aandacht vraagt voor het grootste drama van onze tijd: de genocide op wilde dieren die veroorzaakt wordt door de kortzichtigheid en het egoïsme van de mens. Het is alleen jammer dat de prent op het vlak van intellectuele integriteit soms wat tekortschiet. Psihoyos geeft zelf al toe dat aan het maken van zijn film een behoorlijk grote ecologische voetafdruk is gekoppeld, terwijl zeker het laatste stuk, waarin gigantische projecties van kleurrijke wilde dieren vanuit een auto op kantoor- en fabrieksgebouwen worden losgelaten, ook een beetje ruikt naar sluikreclame voor onder meer Tesla (fabrikant van elektrische auto’s). Desondanks toont ‘Racing Extinction’ wel haarscherp aan dat we toch echt een andere weg moeten gaan bewandelen als we willen dat de aarde ook in de toekomst een leefbare planeet blijft. Alleen daarom al is het ondanks enkele schoonheidsfoutjes toch een belangrijke film.
Frank Heinen
‘Racing Extinction’ verschijnt woensdag 13 april 2016 op DVD.