Ragnarok – Gåten Ragnarok (2013)
Regie: Mikkel Brænne Sandemose | 95 minuten | actie, avontuur | Acteurs: Pål Sverre Hagen, Nicolai Cleve Broch, Bjørn Sundquist, Sofia Helin, Maria Annette Tanderød Berglyd, Julian Podolski, Jens Hultén, Terje Strømdahl, Vera Rudi
In de Noordse mythologie staat Ragnarök (Ragnarok) voor de ‘ondergang van de goden (en de wereld)’. Volgens de overlevering zou die plaatshebben in de vorm van een eindstrijd tussen ontketende helbewoners als de wolf Fenrir, de slang Jormungand en de draak van de onderwereld en goden – met Thor en Odin voorop – waarbij de vuurreus Surt het vuur aan de lont steekt en met zijn vlammend zwaard zo goed als alles vernietigt. Daaraan vooraf zijn de meeste goden, reuzen en monsters al in deze kosmische strijd omgekomen. Maar Ragnarok staat ook voor een nieuw begin: na de slag zal de wereld geteisterd worden door natuurrampen en uiteindelijk verdwijnen in de zee, waarna er een frisgroene nieuwe wereld komt bovendrijven. De goden worden herboren en doordat twee mensen de strijd hebben overleefd, blijft de mensheid voortbestaan.
Deze Noordse legende staat aan de basis van de Noorse avonturenfilm ‘Ragnarok’ (2013) van regisseur Mikkel Brænne Sandemose. Centraal staat Sigurd (Pål Sverre Hagen), een archeoloog die recent zijn vrouw heeft verloren en die sindsdien helemaal opgaat in zijn onderzoek naar sporen van de aanwezigheid van Vikingen in het afgelegen Finnmark, in het hoge noorden in Noors Lapland. Sigurd beweert dat daar de sleutel ligt tot de verklaring van de legende van Ragnarok. Wanneer zijn collega Allan (Nicolai Cleve Broch) hem een stenen tablet met mapinscripties brengt die gevonden is in Finnmark, besluiten ze de trip naar het hoge noorden te maken. Uiteraard gaan Sigurds kinderen Ragnhild (Maria Annette Tanderød Berglyd) en Brage (Julian Podolski) mee op reis. In Finnmark krijgen ze hulp van de nukkige gids Leif (Bjørn Sundquist) en de aantrekkelijke vrouwelijke archeologe Elisabeth (Sofia Helin, bekend van de succesvolle tv-serie ‘The Bridge’). Ze gaan op zoek naar een eilandje in een meer waar de Vikingen ooit getuige waren van Ragnarok, het einde der tijden.
‘Ragnarok’ is een avonturenfilm – in de traditionele zin van het woord – geschikt voor het hele gezin. Onderhoudend en bij vlagen ook spannend. Grote troef is het schitterende Noorse landschap; ruig, adembenemend en geregeld unheimisch. Regisseur Sandemose neemt uitgebreid de tijd deze troef uit te spelen en bouwt het avontuur beheerst op. De Noorse mythologieën bieden voldoende mysterie om de kijker van begin tot einde te boeien; aan het uitwerken van de personages en hun onderlinge verstandhoudingen lijkt minder tijd besteed te zijn. Het is een bewuste keuze van Sandemose, die in eerste instantie een avonturenfilm wilde maken die niet alleen een lust voor het oog is, maar ook spannend en meeslepend. Natuurlijk hebben we verhalen als deze al eens eerder gezien, maar de oogstrelende Scandinavische setting geeft ‘Ragnarok’ wel degelijk een heel eigen gezicht.
Patricia Smagge