Raining Stones (1993)
Regie: Ken Loach | 90 minuten | drama, komedie | Acteurs: Bruce Jones, Ricky Tomlinson, Julie Brown, Gemma Phoenix, Tom Hickey, Mike Fallon, Ronnie Ravey, Lee Brennan, Karen Henthorn, Christine Abbott, Geraldine Ward, William Ash, Matthew Clucas, Anna Jaskolka, Jonathan James
Samen met Mike Leigh en Stephen Frears is Ken Loach (1936) verantwoordelijk voor de opleving van de sociaal-realistische cinema in de jaren negentig. Loach – die al in de jaren zestig doorbrak met de films ‘Poor Cow’ en ‘Kes’, maar ook een minder succesvolle periode kende in de jaren zeventig en tachtig – heeft van deze kitchen-sink drama’s min of meer zijn handelsmerk gemaakt. De films van Loach zijn derhalve een klankbord voor de Britse arbeidersklasse. De regisseur streeft ernaar zijn films zo dicht mogelijk bij het echte leven te brengen. Verwacht van hem geen geromantiseerde Hollywood-sprookjes, maar de confronterende realiteit van de hardwerkende mensen van het Engelse arbeidersmilieu. Dat geldt zeker voor de film ‘Raining Stones’ uit 1993.
Manchester, een stad zwaar getroffen door de economische crisis. Werkeloosheid, armoede en het hiermee gepaard gaande dagelijkse gevecht om te overleven zijn schering en inslag. Twee werklozen, Bob (Bruce Jones) en Tommy (Ricky Tomlinson), kunnen hun gezinnen slechts onderhouden via zwartwerk. Bobs dochtertje Colleen (Gemma Phoenix) kijkt uit naar haar plechtige eerste communie, wat zowat het entreekaartje is om in de gemeenschap geaccepteerd te worden en het bewijs levert dat men niet hoeft onder te doen voor de middenklasse. Maar Bob heeft geen geld om voor zijn dochter een mooie jurk en nieuwe schoenen te kopen. Tot overmaat van ramp wordt zijn bestelbus gestolen, waardoor hij helemaal geen klusjes meer kan opknappen, en dat was nou juist zijn enige broodwinning. Hij besluit geld te lenen en raakt hierdoor in de strikken van gewetenloze geldschieters. Wanneer zijn vrouw Anne (Julie Brown) en dochtertje door de woekeraars fysiek worden bedreigd, is voor Bob de maat vol. Hij besluit het recht in eigen handen te nemen en op eigen houtje af te rekenen met de woekeraars.
‘Raining Stones’ is een rauw, realistisch drama zonder de opschmuck die Hollywood zo kenmerkt. Je kunt duidelijk zien dat je hier met een Europees product te maken hebt. Loach is wars van de mooie decors, knappe acteurs en dure kostuums. Zijn films moeten zo levensecht mogelijk overkomen en dat doen ze dan ook. De kleuren zijn grauw en grijs, precies zoals het er in de achterstandswijken van Manchester uit hoort te zien. Om te voorkomen dat het een deprimerende film wordt, zijn er de nodige humoristische scènes aan het script van Jim Allen toegevoegd. Met name de talloze vervelende, onmogelijke en ondankbare klusjes die Bob en Tommy uitvoeren om aan een paar rotcenten te komen, leveren hilarische scènes op. Zo proberen de twee een schaap te vangen om het vlees te verkopen, stelen ze graszoden van de tuin van de plaatselijke conservatieve partij en gaat Bob langs de deuren om de riolen van de mensen schoon te maken. Alle pogingen lopen uit op een fiasco. Ook zijn poging om als portier bij een discotheek aan de bak te komen. Het geheel wordt sfeervol omlijst door de soundtrack van Stewart Copeland (voormalig drummer van de legendarische popgroep The Police).
De acteurs leveren allen een uitstekende prestatie. Ten tijde van deze film waren ze nog vrij onbekend, maar inmiddels zijn hoofdrolspelers beroemd in eigen land. Vooral Ricky Tomlinson, later bekend vanwege de ook in Nederland populaire serie ‘The Royle Family’, heeft naam gemaakt. Tomlinson, die overigens ook in Loach’s film ‘Riff-Raff’ meespeelde, heeft de lach aan zijn broek hangen en is derhalve een veelgevraagd komisch acteur. Bruce Jones werd een ster dankzij zijn rol in de Britse soap ‘Coronation Street’ en Tom Hickey is een van de betere karakteracteurs van zijn land. Hickey’s personage, de katholieke Father Barry, is verfrissend en haast revolutionair te noemen. Ook de actrices Julie Brown en de jonge Gemma Phoenix laten zich van hun beste kant zien. Stuk voor stuk zijn het mensen die bij je om de hoek zouden kunnen wonen. Levensecht en herkenbaar. En dat blijven ze, ook als tegen het einde van de film de spanning hoog oploopt en ‘Raining Stones’ kenmerken van een thriller krijgt.
Bijna alle films van Ken Loach zijn politiek geëngageerd. Zo ook ‘Raining Stones’. Maar aangezien de regisseur zijn verhaal over armoede in Engeland niet heeft verpakt in clichés over ‘goede armen’ en ‘slechte rijken’, is ‘Raining Stones’ veel meer dan alleen een politiek statement. Het is bovenal goed drama. Ondanks hun uitzichtloze bestaan blijven Bob en Tommy vechten voor een betere toekomst. Ze geven de hoop niet op. De personages in ‘Raining Stones’ zijn niet alleen arm omdat ze op alle fronten worden tegengewerkt, maar ook omdat ze soms zichzelf juist tegenwerken. Ze nemen telkens de verkeerde beslissingen, zoals het lenen bij duistere types waarvan ze weten dat ze er problemen mee kunnen krijgen. En toch zijn ze nooit zielig, want ze zijn – net als de films van Loach – direct, eerlijk en oprecht.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 23 december 1993