Rams – Hrútar (2015)

Regie: Grímur Hákonarson | 93 minuten | drama | Acteurs: Sigurður Sigurjónsson, Theodór Júlíusson, Charlotte Bøving, Jon Benonysson, Gunnar Jónsson, Þorleifur Einarsson, Sveinn Ólafur Gunnarsson, Ingrid Jónsdóttir, Jörundur Ragnarsson, Viktor Már Bjarnason, Ólafur Ólafsson, Jenný Lára Arnórsdóttir, Guðrún Sveinbjörnsdóttir, Þorsteinn Gunnar Bjarnason, Anna Sæunn Ólafsdóttir, Sigurlína Tryggvadóttir

Oude mensen zijn prachtig om naar te kijken. Daarom kun je niet genoeg films hebben waarin oudere mensen centraal staan. Neem bijvoorbeeld ‘The Straight Story’ (1999), ‘Amour’ (2012) of ‘Nebraska’ (2013). Of recente prenten met Tommy Lee Jones, Bill Murray of Meryl Streep, om er maar een paar te noemen.. (Helaas zijn films waarin oudere vrouwen de hoofdrol vertolken een stuk zeldzamer.)  Ook filmjaar 2015 heeft een paar parels opgeleverd, zoals recentelijk nog ‘Youth’ en ‘45 Years’. Daar mag het IJslandse ‘Rams’ (‘Hrútar’) nu gerust aan toegevoegd worden. ‘Rams’ is een prachtig portret van twee broers op leeftijd die hun jarenlange onenigheid opzij moeten zetten ten behoeve van een kudde schapen.

Gummi (Sigurður Sigurjónsson) en Kiddi (Theodór Júlíusson) wonen naast elkaar in een vallei op IJsland, maar praten al tientallen jaren niet meer elkaar. Als ze elkaar echt iets te melden hebben, schrijven ze dat op een briefje, dat braaf door een blije bordercollie bij de betreffende broer gebracht wordt. Beide zijn uitmuntende schapenfokkers, maar als een van Kiddi’s rammen bij een jaarlijkse wedstrijd met een halve punt verschil tot mooiste exemplaar wordt verkozen, zoekt Gummi naar een manier om zijn broer in diskrediet te brengen. Bij een nachtelijk onderzoek ontdekt hij verschijnselen van scrapie, een ernstige schapenziekte die het centrale zenuwstelsel aantast. Gummi geeft zijn broer aan, om hem zo te diskwalificeren, maar beseft niet wat de gevolgen zijn.

Er wordt namelijk inderdaad scrapie geconstateerd, waarop het besluit wordt genomen om alle schapen in de vallei preventief te ruimen (zoals dat eufemistisch genoemd wordt). In een hartverscheurende scène lijkt Gummi zich aan deze ultieme beslissing te conformeren door eigenhandig zijn schapen een kogel door de kop te jagen. Maar wat de vee-inspecteurs niet doorhebben, is dat hij stiekem zijn mooiste schapen naar de kelder verplaatst heeft. Als zijn bedrog uit lijkt te komen, is hij genoodzaakt de hulp van zijn broer in te roepen om de schapen in veiligheid te brengen. Het enige probleem: het is hartje winter en er steekt net een storm op.

Hiermee is vrijwel het hele verhaal al uit de doeken gedaan, maar in het geval van ‘Rams’ doen de grote lijnen er niet zo verschrikkelijk veel toe. Het is een film die zich prachtig richt op details. Schrijver/regisseur Grímur Hákonarson heeft zijn eigen ervaringen op diverse IJslandse boerderijen gebruikt, om een realistisch beeld te scheppen van het tamelijk eenzame boerenbestaan. Veel boeren blijven vrijgezel, doordat ze vaak afgelegen wonen en doordat er relatief weinig vrouwen zijn. Des te meer liefde weten Gummi en Kiddi aan hun schapen te schenken. Beide broers hebben zo hun maniertjes, die nu en dan voor hilarische taferelen zorgen. Maar nergens ligt de humor er te dik bovenop. Hákonarson houdt op een documentaire-achtige manier afstand en laat de situaties voor zichzelf spreken.

‘Rams’ won op het filmfestival in Cannes al de Un Certain Regard voor jong talent. Hákonarson en zijn director of photography Sturla Brandt Grøvlen moeten beide de veertig nog passeren. De laatste deed overigens afgelopen jaar ook nog van zich spreken door een Zilveren Beer te ontvangen voor zijn camerawerk voor de ingenieuze Duitse one-take ‘Victoria’. Voorwaar twee mannen om in de gaten te houden! Met ‘Rams’ hebben ze in elk geval een heerlijk humanistisch portret afgeleverd, waarin niet alleen de acteurs, maar vooral ook IJsland en de schapen voortreffelijk in beeld gebracht zijn. Dit alles spaarzaam en subtiel ondersteund met een melancholische soundtrack van Atli Örvarsson, om het plaatje compleet te maken.

Wouter de Boer

Waardering: 4

Bioscooprelease: 10 december 2015
DVD-release: 12 april 2016