Rietland (2025)

Regie: Sven Bresser | 112 minuten | drama | Acteurs: Gerrit Knobbe, Loïs Reinders, Susan Beijer, Anna Loeffen, Lola van Zoggel, Yannick Zoet

Je camera richten op wat je van jongs af kent, kan de nostalgische oogkleppen behoorlijk versterken. Maar in het geval van regisseur Sven Bresser is er bijzonder weinig weemoedig aan zijn imponerende langspeeldebuut ‘Rietland’. De film verhaalt over hoe een moord op een meisje een plattelandsgemeenschap in zijn wurggreep houdt. Het ingezette lied tijdens de aftiteling, ‘Grijze Lente’ (vertolkt door Liesbeth List), blijft nog lang na spoken.

Routineus pakt rietsnijder Johan (Gerrit Knobbe) voor dag en dauw een sloep om bij het land te komen waar hij voor zijn dagelijkse boterham verbouwt. Op een onbeduidende ochtend stuit hij daar op het levenloze lichaam van een jonge vrouw. Zoals het betaamt verwittigt Johan de politie van wie hij iedereen bij voornaam kent. Uit het onderzoek volgt dat ze is verkracht en vermoord. Johans buurtgenoten vermoeden dat het een Trooter moet zijn geweest, een bijnaam voor iemand uit het dorp aan de andere kant van de oevers. Maar hier heeft rietsnijder Johan sterke twijfels over. Zo raakt hij geobsedeerd door de gruwelijke daad.

Regelmatig komt kleindochter Dana (Loïs Reinders) bij Johan op bezoek. In wezen dient hij als een oppasouder voor zijn dochter (de kijker hoort alleen moeders stem over de telefoon als hij zijn kleindochter weer eens bij een eenzame bushalte moet oppikken). Ook al is hij een man van weinig woorden, zorgt hij met genoegen en zorgvuldigheid voor Dana. Zij lijkt nu de grootste schat in zijn leven. Is het daarom dat Johan doordrijft in de zoektocht naar de waarheid achter het vermoorde meisje? Maar wie zou deze angst en onmacht, die bij hem omslaan in schuldgevoelens, niet delen als zoveel dochters weleens tussen het riet spelen?

Regisseur Bresser toont intimiderend ontzag voor de natuur. Evenals collega’s Werner Herzog en Carlos Reygadas scant de Nederlandse filmmaker naar het mysterieuze in wat mensen aantrekt om op plekken te leven waar de natuur de bovenliggende partij is. Ook zoekt Bresser zoals genoemde collega’s de eigenheid van een omgeving dermate op, ‘Rietland’ is even herkenbaar als bevreemdend onkenbaar, dat het bijna mythisch wordt.

De ietwat norse rietsnijder is geen persoon die zich makkelijk uit het veld laat slaan: hij zal hoe dan ook de schuldige van de tragedie op zijn rietland vinden. Hoewel hier een bepaalde kracht vanuit gaat, kan dit ook een zwakte zijn van iemand want je moet soms geen slapende honden wakker maken. Echter wanneer het kwaad tussen het riet ritselt, zoals opa Johan in een naargeestig en ietwat misplaatst bedtijdverhaaltje aan Dana vertelt, moet je wel iets doen. Ook al moet je daarvoor eigen angsten onder ogen zien.

Ondanks dat ‘Rietland’ met moeite afstand houdt van het gloeiende perspectief van de dader, is deze genuanceerde plattelandsthriller besprenkeld met de existentiële paranoia uit de klassieker ‘Spoorloos’ (George Sluizer, 1988). De twee films delen het unheimische gevoel dat continue knaagt aan de morele grenzen van de personages. Het diep nostalgische lied Grijze Lente valt zo geheel op zijn plaats. Ook al refereert de tekst naar de stad, vangt de stem van zangeres List vervuld van verlangen de bedrukte, trieste kant van de verdronken tijd.

Roy van Landschoot

Waardering: 4

Bioscooprelease: 9 oktober 2025