Rio Bravo (1959)
Regie: Howard Hawks | 141 minuten | actie, drama, western | Acteurs: John Wayne, Dean Martin, Ricky Nelson, Angie Dickinson, Walter Brennan, Ward Bond, John Russell, Pedro Gonzalez Gonzalez, Estelita Rodriguez, Claude Akins
Deze klassiek geworden western heeft door de jaren heen een betere reputatie verworven dan hij eigenlijk verdient. Meesterfilmer Howard Hawks weet de spanning uitstekend op te bouwen en de film komt een heel eind in de buurt van grootsheid, maar schiet door een aantal kleine puntjes en een licht teleurstellende climax uiteindelijk tekort om het predikaat “klassieker” echt te verdienen.
‘Rio Bravo’ is een reactie op de wèl terecht klassieke western ‘High Noon’ uit 1952 met Gary Cooper in de hoofdrol. In de ogen van Hawks en Hollywood-legende John “The Duke” Wayne waren een aantal elementen uit die film in tegenspraak met zoals zij vonden dat westerns moesten zijn. Dus kwamen zij tien jaar na hun succesvolle samenwerking in ‘Red River’ weer bij elkaar om een weerwoord te geven op ‘High Noon’ en hun eigen recht-toe-recht aan visie op het grote scherm te brengen. Wayne speelt zelf de hoofdrol als sheriff John T. Chance. Hij is de held van de film, eerlijk, tikje onbehouwen en een vaderfiguur voor de hem omringende “good guys”. In essentie speelt hij zijn vaste type ruwe-bolster-blanke-pit, maar hij laat in ‘Rio Bravo’ iets minder van zijn gewichtigdoenerij zien. Sterker nog, het lijkt wel of hij de dreigende situatie in het stadje allemaal niet zo serieus neemt.
Chance heeft twee trouwe deputy’s die hem terzijde staan: allereerst Stumpy, een mank lopende oude grappenmaker en knorrepot, effectief gespeeld door drievoudig Oscar winnaar Walter Brennan. De andere hulpsheriff en een meer centrale figuur in de film, wordt gespeeld door Dean Martin. Zijn naam wordt nooit bekend gemaakt en hij wordt afwisselend “Dude” en “Borachón” genoemd. De laatste bijnaam is Spaans voor zatlap. Een belangrijk thema in de film is Martin’s poging om van de drank af te blijven. Sterke drank wel te verstaan, bier wordt in ‘Rio Bravo’ blijkbaar niet als alcoholische versnapering gezien. Het drietal krijgt later nog hulp van babyface Ricky Nelson als Colorado Ryan. Nelson doet het op zich best aardig als acteur, al stond en staat hij beter bekend als zanger. Hij speelt een hulpje van Chance’s vriend Pat Wheeler (Ward Bond, in één van zijn laatste rollen voor hij een jaar later zou overlijden), die zich nadat Wheeler op straat wordt doodgeschoten bij het clubje aansluit. Uiteraard maken Martin en Nelson van de gelegenheid gebruik om samen een liedje te zingen. Het lijdt geen twijfel dat de makers het muzikale intermezzo er zeer bewust in hebben gestopt, maar het breekt de spanningsopbouw in de film en feitelijk is het een overbodige scène, die eigenlijk op de montagetafel achter had moeten blijven. Deze en andere mooie muziek in de film is afkomstig van de hand van Dimitri Tiomkin, die in zijn carrière maar liefst vier Oscars won en veelvuldig genomineerd werd.
Hawks en de schrijvers hebben ook hun best gedaan om naast de traditionele onderdelen van een western-verhaal ook andere richtingen in te slaan. Zo is er een bescheiden bijrol voor de comic relief Mexicaan Carlos (Pedro Gonzalez Gonzalez) en diens bazige vrouw Consuela (Estalita Rodriguez). De belangrijkste toevoeging is echter de interactie tussen Chance en Angie Dickinson, als Feathers (ook hier geen normale voornaam te bekennen). Dickinson is een pittige tante, die Chance het vuur verbaal flink aan de schenen legt. Vanaf het begin maakt ze duidelijk dat ze interesse in hem heeft en zet ze alles op alles om hem te krijgen. Het levert een paar komische momenten op. Maar ook hier is de schakeling tussen de lichtvoetige toon binnenshuis en de dreigende toestanden op straat, waar ieder moment een vuurgevecht kan uitbreken, geforceerd. Aangevuld met een handvol storende en opvallende continuïteitsfouten, is ‘Rio Bravo’ net niet de film die het had kunnen worden. Het is vakkundig gemaakt entertainment, maar het voelt een beetje aan als de handschoenen die je kocht nadat je je favoriete paar bent verloren. Het past allemaal en het is goede kwaliteit, maar je mist net het gevoel dat je had voor je oude handschoenen.
Hans Geurts