Rituelen (1989)

Regie: Herbert Curiel | 93 minuten | drama | Acteurs: Derek de Lint, Thom Hoffman, Sigrid Koetse, Ton Lensink, Jerome Reehuis, Johan Ooms, Sheryn Hylton Parker, Camilla Braaksma, Roswitha Bergmann, Christine van der Horst, Bert André, Edo Douma, Jaap Hoogstra, George König, Phons Leussink, Julius Vischjager, Max Teeuwisse, Lex Wierts, Fred Butte, Nicky Baarveld

Herbert Curiël regisseerde ‘Rituelen’, naar het gelijknamige boek van Cees Nooteboom uit 1980. In ‘Rituelen’ volgen we Inni Wintrop die na een beurskrach zowel zijn vermogen als zijn vriendin kwijt raakt. In niet chronologische volgorde wordt het leven van Inni getoond en hoe zijn leven wordt gedomineerd door rituelen.

Vrouwenlichamen staan naast rituelen vooral centraal in deze productie uit eigen land. Wanneer Inni Wintrop (Derek de Lint) voor het eerst met een vrouwelijk lichaam in aanraking komt is dit voor hem zo intrigerend dat hij vanaf eigenlijk niet meer zonder kan. Dit verlangen komt tot een hoogtepunt bij een Namibische vrouw die voor hem bijna perfectie uitstraalt. Wanneer deze vrouw hem verlaat raakt Inni in een soort van lethargische staat. Wanneer hij Philip Taads (Thom Hoffman) ontmoet raakt hij geïntrigeerd door diens voorliefde voor Japans ceremonieel en Philips fatalistische instelling en vervangt dus in wezen zijn verslaving.

In ‘Rituelen’ ontbreekt het hem vooral aan een consistent verhaal. Het overkoepelende verhaal is niet duidelijk genoeg en de flashbacks beloven meer dan dat er uiteindelijk uit voort komt. Een gemiste kans aangezien de acteerprestaties zeer goed zijn. Derek de Lint lijkt eerst niet helemaal op zijn plek in deze film, maar groeit gaandeweg zeer sterk in zijn rol. Thom Hoffmann zet een prachtig, maar totaal onbegrijpelijk, karakter neer die voor een antwoord op zijn levensvragen de toevlucht zoekt tot Japanse rituelen. Dit Japans ceremonieel is een van de interessantste onderdelen van de film, de afsluitende theeceremonie wordt met alle geduld (dit is overigens kenmerkend voor de gehele film) getoond en de symboliek is nooit ver weg.

Vooral kenmerkend is het al genoemde lage tempo van ‘Rituelen’. Dat het tempo in de film zo laag ligt past bij een dergelijke film maar toch zal ‘Rituelen’ daardoor door een grote groep mensen als saai worden ondervonden. Wat valt hier eigenlijk ook tegen in te brengen als het grootste actiemoment het begraven van een dode duif is? Hoewel er bij de scène van de dode duif, en overigens het overgrote deel van de film, sprake van een mooie cinematografie is, kan helaas kan ook dit positieve punt er niet voor zorgen dat er wat aan het script mankeert.

Een boekverfilming is over het algemeen een lastige zaak waarbij je veel fans überhaupt al niet zult kunnen overtuigen. Bij ‘Rituelen’ moet je al bijna het boek gelezen hebben om de film enigszins te kunnen begrijpen maar ook dan mist de film een goed verteld verhaal. Een film die met zijn vele overpeinzingen wegkijkt als poëzie, maar niet echt de volle aandacht weet vast te houden.

Meinte van Egmond

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 20 april 1989