Rogue One: A Star Wars Story (2016)

Regie: Gareth Edwards | 133 minuten | actie, avontuur, science fiction | Acteurs: Felicity Jones, Diego Luna, Alan Tudyk, Donnie Yen, Wen Jiang, Ben Mendelsohn, Forest Whitaker, Riz Ahmed, Mads Mikkelsen, Jimmy Smits, Alistair Petrie, Genevieve O’Reilly, Ben Daniels, Paul Kasey, Stephen Stanton, Ian McElhinney, Fares Fares, Jonathan Aris, Sharon Duncan-Brewster, James Earl Jones, Valene Kane, Beau Gadsdon, Dolly Gadsdon, Duncan Pow, Jordan Stephens, Babou Ceesay, Aidan Cook, Daniel Mays, Andy de la Tour, Tony Pitts, Martin Gordon

Boem!! En toen was er ‘Rogue One’! Die zagen we niet echt aankomen… De kans bestaat dat je niet eens weet om wat voor film het gaat; behalve als je een échte Star Wars-fan bent. Ja, je hoort het goed: Star Wars. Alweer! Misschien heb je in 2015 vaag iets vernomen over een spin-off die na Episode VII ook nog op de planning stond. Welnu, deze is er nu al, net op tijd voor de kerstdagen. En de grootste giller is dat dit allesbehalve een slap aftreksel is, of een mislukte ‘uitmelkpoging’. ‘Rogue One’ is opwindende, serieus indrukwekkende cinema.

‘Rogue One’ is geen officiële ‘episode’ binnen de grotere Star Wars-saga, maar de film staat zeker niet helemaal op zichzelf en je zou hem rustig ‘Episode 3.5’ kunnen noemen. Kort gezegd draait de film om de strijd tussen de rebellen en het Keizerrijk en dan vooral om het stelen van de blauwdruk van de allesvernietigende Death Star (uit Episode IV). Verder wordt ‘The Force’ dikwijls genoemd, zien we veel X-wings en Tie-fighters (ruimteschepen van respectievelijk de helden en de schurken, voor de oningewijden), zijn er verwijzingen naar Jedi-Knights en lichtzwaarden, en vangen we een glimp op van een moeilijk ademende slechterik wiens naam eindigt op ‘ader’. Dus noem het hoe je wilt, maar we hebben hier te maken met een onvervalste Star Wars-film.

Tegelijkertijd kan er hier nu ook een nieuwe weg worden ingeslagen met de centrale personages, omdat deze niet gebonden zijn aan hun identiteit in andere films. De meesten zullen ook niet terugkomen in volgende films, dus ze kunnen zich op een originele manier ontwikkelen en gedragen. En dat is fijn. Regisseur Gareth Edwards, die met ‘Godzilla’ heeft laten zien wel raad te weten met het combineren van grootse actie met tragiek en persoonlijk drama, grijpt deze vrijheid met beide handen aan en geeft ons een boeiende, multiculturele groep helden, die de kijker (uiteindelijk) grotendeels in zijn hart zal sluiten, maar die zich soms net iets gecompliceerder gedragen dan we in (dit soort) films gewend zijn. Gewoon omdat het driedimensionale mensen zijn. Mensen die zich nobel kunnen gedragen en de held kunnen uithangen, maar die ook willen overleven en soms moeilijke keuzes moeten maken. Zelfs droids doen niet altijd slaafs wat ze is opgedragen en kunnen erg bijdehand uit de hoek komen; Alan Tudyk is als droid K-2SO wat dat betreft een van de meest interessante toevoegingen aan het Star Wars-universum. Het is allemaal goed nieuws voor de kijker, die continu verrast wordt en gedwongen wordt op het puntje van zijn stoel te blijven zitten.

Ook erg fijn is dat Edwards heeft gekozen voor een beduidend rauwere, meer realistische stijl dan in voorgaande films. Hij wilde het veelal laten overkomen als een oorlogsfilm. (Om zijn visie te verbeelden liet hij zelfs foto’s van Vietnam en oorlogen in het Midden-Oosten zien, met pakken van de (Star Wars)-rebellen over de soldaten gefotoshopt.) Het voelt hierdoor ook inderdaad vaak een stukje echter aan, alsof je zelf in de frontlinies staat en de (licht)kogels je om de oren vliegen.

Toch blijft ‘Rogue One’ wel duidelijk een film, met grootste gebaren, larger-than-life personages – zoals de kick-ass martial arts vechter (en Jedi?) Chirrut Imwe en zijn brute sidekick Baze Malbus (Wen Jiang), die als een soort Bud Spencer-Terrence Hill-duo hun vijanden onschadelijk maken -spetterende, oogstrelende luchtgevechten, en iconische introducties en – toch ook – liefdevolle referenties naar de originele films. De wijze waarop dit laatste wordt uitgevoerd – met verwijzingen naar of introducties van bekende personages als met een uitroepteken vergezeld – ‘Kijk eens hoe cool dit is!’ – doet wel enigszins afbreuk aan de realistische toon en eigen sfeer van ‘Rogue One’. Het was wellicht beter geweest om de kracht van de herinnering van de kijker met deze iconische personages het werk te laten doen en het juist eerder subtiel te houden dan scènes extra te onderstrepen. Maar het is maar een klein, mogelijk minpuntje, dat de enorme pret absoluut niet mag drukken. Wát we krijgen – ook de referenties – zorgt hoe dan ook voor kippenvel.

Je kunt, aan de andere kant van het spectrum, ook stellen dat het fijn is dat de sfeer een stuk rauwer is en het spannend is dat hij feitelijk alles met zijn personages kan doen, maar dat Edwards daar bij het slot van zijn ruimteopera hier een beetje in doorschiet. Opoffering en bereid zijn te sterven voor je ‘het goede’ is een belangrijk – en hier soms ook gewaagd – thema in de film, maar het was leuk geweest als de kijker iets meer beloond zou worden voor zijn investering in sommige personages. Wat die personages betreft: deze zijn vrijwel allemaal erg boeiend, gelaagd en goed geacteerd. Felicity Jones is een effectieve ‘everyman’ (of -woman) als Jyn Erso, die aanvankelijk in haar omgeving opgaat, maar steeds meer vorm en persoonlijkheid krijgt. Galen Erso is een (in eerste instantie, in ieder geval) perfect moreel anker voor de film, innemend vertolkt door de altijd sterke Mads Mikkelsen. Diego Luna intrigeert vanaf het begin als rebel Cassian Andor, die veel emoties in zich draagt en waarvan je graag nog meer te weten zou komen. En Ben Mendelssohn, tenslotte, is een ‘heerlijke’ schurk, wiens zowel ijzige als verveelde blikken voor een glimlach op je gezicht zorgen. Maar ook Forest Whitaker, Riz Ahmed en vele anderen brengen hun eigen unieke energie met zich mee. En bijna elk personage – best knap gedaan, eigenlijk – maakt zijn eigen ontwikkeling door en is belangrijk voor het verhaal.

Er is nog veel meer te melden, zoals de vaak weergaloze actiescènes, geinige wendingen en spannende confrontaties, maar je moet het maar gewoon zelf gaan beleven. Ga zo door, Disney. Nog meer van dit graag!

Bart Rietvink

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 14 december 2016
Digital HD-release: 5 april 2017
DVD- en blu-ray-release: 21 april 2017