Roma (2018)

Regie: Alfonso Cuarón | 135 minuten | drama | Acteurs: Yalitza Aparicio, Marina de Tavira, Diego Cortina Autrey, Carlos Peralta, Marco Graf, Daniela Demesa, Nancy García García, Verónica García, Andy Cortés, Fernando Grediaga, Jorge Antonio Guerrero, José Manuel Guerrero Mendoza, Latin Lover, Zarela Lizbeth Chinolla Arellano, José Luis López Gómez, Edwin Mendoza Ramírez, Clementina Guadarrama, Enoc Leaño, Nicolás Peréz Taylor Félix, Kjartan Halvorsen

Het is wat flauw om bij elke prestigieuze Netflix-film te gaan zeuren over het gebrek aan een wijde bioscooprelease. Misschien moeten we gewoon maar eens leren accepteren dat het filmlandschap voorgoed veranderd is. Maar sommige films doen wel heel erg hun best om het verlangen naar een bioscoopervaring aan te wakkeren, zoals eerder dit jaar ook ‘Annihilation’ en ‘The Ballad of Buster Scruggs’ al deden. Maar meer nog dan deze titels is Alfonso Cuaróns ‘Roma’ een film die je eigenlijk écht alleen ten volle kunt beleven op het grote scherm.

Het was wellicht niet een stap die je snel van Cuarón zou verwachten. Na het succes van films als ‘Children of Men’ en Oscarwinnaar ‘Gravity’ zou je eerder een grote Hollywood-productie verwachten dan een intiem, bijna geheel Spaanstalig drama. En toch is ‘Roma’ het voorlopige hoogtepunt in zijn toch al indrukwekkende oeuvre geworden. In adembenemend mooi zwart-wit volgen we Cleo (Yalitza Aparicio), die als huishoudster en nanny werkzaam is bij een middenklassegezin in Mexico-Stad. Op het eerste gezicht lijkt alles pais en vree, maar Cuarón peutert heel langzaam de randjes van de beschaving af en laat de tragiek langzaam naar binnen sluipen. Dit alles tegen de achtergrond van een onstuimig Mexico begin jaren zeventig waarin gewelddadige uitspattingen en opstanden continu op de loer liggen.

‘Roma’ is vermoedelijk Cuaróns meest persoonlijke film tot nu toe: het verhaal is semi-autobiografisch, hoewel het verhaal geenszins om zijn eigen geschiedenis draait. Cleo zou gemodelleerd zijn naar Cuaróns eigen nanny, die hij vroeger zelf als een tweede moeder zag. De camera blijft daarom de gehele speelduur dicht op de huid op Cleo. Aparicio hoeft nauwelijks op de uitbundige toer te gaan: haar mimiek spreekt in elke scène boekdelen. 

Hoewel hij in eerste instantie overwegend op afstand blijft, weet Cuarón de film en haar personages heel langzaam onder de huid van de kijker te laten kruipen. Waar je je in het eerste uur vooral kunt vergapen aan de prachtige visuele aanpak, deelt Cuarón in het tweede uur emotionele dreun op dreun uit. ‘Roma’ is melancholisch, authentiek en vooral ontzettend ingetogen. Het werkt óók zo goed door het bijna angstaanjagend naturelle spel van debuterend hoofdrolspeelster Yalitza Aparicio, hiervoor onderwijzeres, maar door Cuarón ontdekt als ideale hoofdrolspeelster in een buitenwijk van Mexico-Stad. Wat een gezicht en wat een subtiele prestatie. Een Oscarnominatie zou meer dan verdiend zijn. Wiens hart níet breekt bij de scène op het strand tegen het einde van de film kan zich beter terugtrekken in zijn of haar eigen cynische wereldje.

Cuarón tekende, naast de regie, ook voor scenario, productie, editing én het camerawerk. Het moet heel vreemd lopen wil hij komend voorjaar niet minstens één Oscar in de wacht gaan slepen, en dat zou meer dan verdiend zijn: ‘Roma’ benadert met name in de technische aspecten en beeldtaal de absolute perfectie. Cuarón heeft geen ingewikkelde kunstgrepen nodig, maar vindt de schoonheid juist in het menselijke alledaagse.

Natuurlijk zijn er (zware) thema’s als ongewenst moederschap, scheidingen en eeuwige dienstbaarheid en ondergeschiktheid, maar Cuarón zet dit nergens te dik aan. Niet dat het verhaal in al zijn realisme inboet aan spanning: in ‘Roma’ zit een bevallingsscène die qua intensiteit niets onderdoet voor de sequentie in de auto in ‘Children of Men’. Om hier later in een scène in zee nog bijna overheen te gaan, waarbij je de neiging om zelf het water in te duiken nauwelijks nog kunt onderdrukken.

‘Roma’ schaart zich met gemak bij het rijtje kleine meesterwerken dat filmjaar 2018 vooralsnog voortbracht. ‘Roma’ draait maar kortstondig in de bioscoop, maar laat je zeker niet verleiden door het gemak van je bank en tv-scherm. Zelden was een kleine film namelijk zo groots dat enkel het grote doek volstaat.

Alex Mazereeuw

Waardering: 4.5