Rushmore (1998)

Regie: Wes Anderson | 93 minuten | drama, komedie | Acteurs: Jason Schwartzman, Bill Murray, Olivia Williams, Seymour Cassel, Brian Cox, Mason Gamble, Sara Tanaka, Stephen McCole, Connie Nielsen, Luke Wilson, Dipak Pallana, Andrew Wilson, Marietta Marich, Ronnie McCawley, Keith McCawley

Het verhaal over Max is eigenlijk een heel gewoon verhaal. Een verhaal van een jongen die volwassen wil zijn maar het nog niet is, en die dat door schade en schande ontdekt. Sterker nog, hij ontdekt dat zoiets als ‘volwassen zijn’ nauwelijks bestaat, en die ontdekking op zich maakt hem net zo (on)volwassen als iedereen. Een verhaal dus over een ontdekking die iedereen wel eens doet, min of meer bewust.

En toch is het verhaal van Rushmore helemaal niet gewoon. En dat komt door de persoon Max, want die is helemaal niet gewoon. Debuterend acteur Jason Schwartzman geeft met de vertolking van Max duidelijk zijn visitekaartje af. Max is een typische tiener met gevoelens van onzekerheid en een hekel aan studeren. De manier van verwerking is echter totaal a-typisch. Hij ‘overschreeuwt’ ze namelijk op een haast gedistingeerde manier. Max creëert zijn eigen volwassenwereld met de organisatie van allerlei verenigingen, sleept zijn vriendjes er aan de haren bij om zijn ‘wereld’ te bevolken, en gaat allerlei contacten aan met de echte volwassenen.

Bij rector Dr. Guggenheim krijgt hij niet echt voet aan de grond, maar met Miss Cross en Mr. Blume bouwt hij een vriendschap op. Deze twee vriendschappen gaan concurreren met elkaar als blijkt dat Miss Cross Max’ liefde niet beantwoordt, maar wel ingaat op de avances van Mr. Blume. Totdat ze merkt dat hij eigenlijk net zo’n kind is als Max.

Dat Mr. Blume nooit zijn tienerstadium ontgroeid is, maakt hem juist tot geestverwant van Max. Zelfs als ze elkaar naar het leven staan omdat ze ‘strijden’ voor dezelfde vrouw, is het duidelijk dat ze eigenlijk niet zonder elkaar kunnen. Het enige verschil is dat Max nog de illusie heeft ooit volwassen te worden, terwijl Mr. Blume al lang berust in het feit dat hij, ondanks al zijn geld, de wereld niet aankan, laat staan zijn eigen etters van zonen.

Regisseur Wes Anderson weet de film een heerlijke atmosfeer te geven. Door het gebruik van vrij felle kleuren, blikken van Max gericht op de camera en soms bijna verstilde momenten, krijgt de film een rustig en observerend karakter. Een schitterende scène is bijvoorbeeld de scène waarin Mr. Blume op een ‘feestje’ in zijn herfstige tuin-met-zwembad verveeld en met blubberbuikje de duikplank op loopt. Zijn plaaggeestige zonen staren hem aan met een domme blik en zijn flirtende vrouw kijkt verstoort op, terwijl hij met een ferme sprong in het zwembad springt en in bommetjeshouding op de bodem blijft zitten. De enige andere in het water is een jongetje dat nieuwsgierig om hem heen zwemt.

De atmosfeer maakt het kijken naar de film een ontspannen bezigheid, en de ingehouden acteerprestaties dragen hieraan bij. Naast de vertolkingen van Schwartzmann en Murray (vooral hem is de rol op het lijf geschreven, en in ‘Lost in Translation’ herhaalt hij deze rol eigenlijk) weten ook Olivia Williams als Miss Cross en Seymour Cassel als Max’ vader te overtuigen, juist omdat ze zo ingehouden acteren. Miss Cross lijkt alles met lichte bewondering gade te slaan, en Max’ vader, die slechts af en toe in de film opduikt, is de constante factor in Max’ leven.

Hij lijkt de enige te zijn die weet van het ‘geheim’ van volwassen zijn. Hij is tevreden met zijn bestaan als kapper. Het ideale beroep om de mensen gade te slaan. Dat Max, en zijn oudere alter ego Mr. Blume, dat op hun tijd en manier ook wel zullen leren, daar vertrouwt hij wel op. En als kijker doe je dat eigenlijk ook wel.

Daniël Brandsema

Waardering: 4

Bioscooprelease: 15 april 1999