Ryan’s Daughter (1970)

Regie: David Lean | 195 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Robert Mitchum, Trevor Howard, Christopher Jones, John Mills, Leo McKern, Sarah Miles, Barry Foster, Marie Kean, Arthur O’Sullivan, Evin Crowley, Douglas Sheldon, Gerald Sim, Barry Jackson, Des Keogh, Niall Toibin

‘Ryan’s Daughter’ was in 1970 het gedoodverfde volgende meesterwerk van de legendarische regisseur David Lean (1908-1991). Lean was samen met scenarioschrijver Robert Bolt verantwoordelijk voor de klassiekers ‘Lawrence of Arabia’ (1962) en ‘Doctor Zhivago’ (1965). Ook regisseerde hij ‘The Bridge on the River Kwai’ (1957), een film die maar liefst zeven Oscars ontving, waaronder die voor Beste Regie.

Helaas voor Lean werd ‘Ryan’s Daughter’ minder goed ontvangen dan de voornoemde films. Waarschijnlijk had dit te maken met het ontbreken van het nodige spektakel dat zijn eerdere films kenmerkte. ‘Ryan’s Daughter’ is meer ingetogen, complexer en poëtischer dan Leans eerdere werk.

De opnames voor deze film namen meer dan een jaar in beslag, en de acteurs werden door Lean vaak tot het uiterste gedreven. Vooral Christopher Jones had het moeilijk met zijn vertolking van de Britse officier Randolph Doryan. Nadat hij door Lean was gecast op basis van zijn rol in ‘The Looking Glass War’ (1969), bleek hij uiteindelijk toch niet over de capaciteiten te bezitten om Doryan geheel overtuigend neer te zetten. In eerste instantie had Lean voor de rol van Doryan trouwens een andere acteur in gedachten: Marlon Brando. Maar Brando nam zelfs niet de moeite om op Leans aanbod te reageren.

Dat Christopher Jones zijn rol in ‘Ryan’s Daughter’ beschouwde als een lijdensweg is overigens ook wel een beetje te zien. Hij acteert niet slecht, maar in vergelijking met de andere acteurs steekt hij wat bleekjes en futloos af.

Degenen die in deze film de show stelen zijn voornamelijk Robert Mitchum als de ingetogen Charles Shaughnessy en John Mills in de rol van de dorpsidioot Michael. Mitchum speelt als Shaughnessy een heel ander soort rol dan de voor hem gebruikelijke ruwe bolster. Hiermee bewees hij definitief een rasacteur te zijn. John Mills kreeg voor zijn rol een Oscar voor de Beste Mannelijke Bijrol, en geheel terecht. Michael is een sleutelfiguur in het verhaal, en Mills zet hem zo overtuigend neer dat je zou denken dat de acteur in kwestie werkelijk verstandelijk gehandicapt is.

Overigens was de Oscar voor Mills niet de enige die ‘Ryan’s Daughter’ kreeg toebedeeld. De prachtige fotografie, waarvoor Freddie Young verantwoordelijk was, werd ook met deze award bekroond. Young had eerder meegewerkt aan ‘Doctor Zhivago’ en ‘Lawrence of Arabia’, en behoorde tot het vaste team van Lean.

Het is jammer dat ‘Ryan’s Daughter’ destijds zo ondergewaardeerd werd, want het is wel degelijk een meesterwerkje. Het verhaal is meeslepend, de beelden zijn prachtig en er wordt voortreffelijk geacteerd. Een waardevolle aanwinst voor iedere filmcollectie!

Saskia Blokker

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 24 december 1970