Safari (2016)

Regie: Ulrich Seidl | 91 minuten | documentaire

Wat krijg je als je haast pure observatie mengt met de jacht? Met deze gedachte is regisseur Ulrich Seidl op pad gegaan en dat heeft geleid tot de documentaire ‘Safari’. In de film volgt Seidl Duitse en Oostenrijkse toeristen die gaan jagen in Afrika (de precieze locatie wordt niet duidelijk). Nergens is de maker aan het woord en ook de visuele vertelstijl is observationeel. Kortom: alle ingrediënten voor een objectieve benadering van het fenomeen ‘jacht’. Niks is echter minder waar. Er zit wel degelijk een boodschap in ‘Safari’ en wat Seidl fenomenaal doet is er voor zorgen dat de personen in de film zijn punt maken. Want is jagen überhaupt te rechtvaardigen en zo ja hoe?

De documentaire kent twee grote bestandsdelen. De eerste is het volgen van de jacht en de tweede bestaat uit gesprekken met de betrokkenen. Bij het volgen wordt de kijker meegenomen naar het proces van “stalking”; het volgen en benaderen van de prooi. Dat blijkt voor de jagers een spannend proces en dat gevoel komt ook goed naar voren. Maar dit leidt niet tot sympathie voor de jagers. Sterker nog, het voelt overdreven en misplaatst om de reacties van de jagers te zien nadat ze (bijvoorbeeld) een giraffe hebben geschoten. Want denk je eens in wat dit met de zenuwen van de jager doet? Het contrasteert nogal met het lot van de giraffe. En zo zit de film vol met contrasten die slecht uitpakken voor eigenlijk alle betrokkenen. Want de jagers staan voor paal en de dieren; tja, die gaan slechts dood. Zo ook een te dikke Oostenrijkse jager. In het begin is hij aan het opscheppen over wat het allemaal kost om diverse dieren te schieten. Vervolgens is hij alleen te zien in zijn schuttershutje waar hij bier drinkt, boert en in slaap valt.

Bij de gesprekken met de personages haalt Seidl soortgelijke trucjes uit. Zo zijn er hele gesprekken gericht op het rechtvaardigen van jagen, maar het komt eerder over als een behoefte van de jagers zelf om het te kunnen rechtvaardigen. Kennelijk zijn ze zich ook bewust van de intrinsieke waarden die zij met voeten treden. Het mooiste staaltje dat Seidl uithaalt is de uitbater van de jachtpartijen een verhaal laten aangaan dat begint in de trant van “Ik ben geen racist, maar…”. Als er al enige morele geloofwaardigheid over was, is die vanaf dat punt verdwenen.

Ook de visuele vorm van een tableau vivant werkt goed bij deze documentaire. Mensen worden tentoongesteld voor wat ze zijn en in dit geval blijft er niet veel goeds van over. Tevens word je als kijker direct aangekeken en ben je van dichtbij getuige van een paar verschrikkelijke taferelen.

Om ten slotte antwoord te geven op de vraag aan het begin van deze recensie: ‘Safari’ is een schitterende observatie van de jacht, die niet slecht objectief kijkt maar ook actief een kant kiest.

Ton te Slaa

Waardering: 4

Bioscooprelease: 14 september 2017