Safe Place – Sigurno mjesto (2022)
Regie: Juraj Lerotić | 103 minuten | drama | Acteurs: Juraj Lerotić, Snjezana Sinovcic, Goran Markovic, Damir Klemenic, Biljana Toric, Neven Aljinovic-Tot, Jasmin Mekic, Suncana Zelenika, Mario Knezovic, Katarina Bistrovic-Darvas, Darko Plovanic, Blanka Bart, Tanja Smoje, Ivan Pasalic, Ivana Bakaric, Daria Lorenci, Igor Samobor, Peda Gvozdic, Oriana Kuncic, Mirjana Sevo, Ivan Joncic, Marinko Prga, Jolanda Tudor, Donat Zeko, Branimir Rakic, Mate Gulin, Izudin Bajrovic
Het komt niet heel vaak voor maar voor het sobere ‘Safe Place’ is de regisseur, scenarist en één van de hoofdrolspelers, één en dezelfde persoon. Bovendien is het verhaal voor de Kroatische maker Juraj Lerotić sterk autobiografisch. En ondanks dat deze film goed voor zichzelf kan spreken, is het belangrijk om te weten dat het over zelfmoord gaat en wat dit met naasten kan doen. Het is als een kooigevecht zonder regels.
De dertiger Bruno Lucić (Juraj Lerotić) breekt bij het huis van zijn broer Damir (Goran Marković) in want hij vreest voor zijn leven. Het voorgevoel is helaas de juiste voorbode. Zijn broer heeft bij een zelfmoordpoging de halsslagader geraakt. In het ziekenhuis krijgt Bruno van doen met de autoriteiten die kortaf en vol van protocol zijn. Onder constante spanning en met een steeds zwaarder wordend gemoed praat en regelt Bruno zich er doorheen. Hij wil vooral zijn broer helpen en weten of het goed komt met hem.
Ondertussen doet Damir een vluchtpoging uit het ziekenhuis en zien Bruno en hun moeder (Snježana Sinovčić Šiškov) zich genoodzaakt om haastig een alternatief te bedenken voor de logge zorg in Kroatië. De strakke kaders van de beelden vallen op dat ogenblik akelig samen met voorzichtige kritiek op een samenleving die weinig raad weet met geestelijke crisissen van de medemens. In zekere zin kidnappen de twee Damir. Je voelt aan dat het uit liefde is, niettemin nemen de twee familieleden op hun manier enorme risico’s.
In zijn langspeeldebuut hanteert regisseur Lerotić een opvallend minimalistische stijl: camera op een vaste positie en bijna geen montage binnen een scène. Je ziet de personages maar voor een gedeelte, ongemakkelijk afgesneden door de strakke, veelal betonnen, architectuur. Daarnaast lijken de scènes, waarin de camera op grote afstand van het gebeurende staat en je geen dialoog zou moeten kunnen verstaan, op ensceneringen van de Iraanse filmmaker Abbas Kiarostami. Je ziet een plompverloren personage in een grote verlaten ruimte op zoek naar redding. Als het niet zo tragisch was, is de worsteling bijna absurd komisch. Ook Kiarostami maakte een minimalistische film, ‘Taste of Cherry’ (1997), over zelfmoord.
Ondanks het heikele onderwerp heeft het speelse momenten doorspekt met gitzwarte humor. In het ziekenhuis hebben de broers een gesprek over hoe Bruno voor de identificatie van Damirs lichaam het mortuarium bezoekt en zich dan geen houding weet te geven. Met af en toe een ongemakkelijke glimlach hoort Damir de dagdroom gelaten aan. Bruno, als diepe verwant, is misschien wel rijp voor zijn eigen trauma. Wees daarom gewaarschuwd, ‘Safe Place’ is verre van lichte kost en hoewel je het einde ziet aankomen, kan het alsnog als een mokerslag voelen.
Roy van Landschoot
Waardering: 3,5
Bioscooprelease: 24 augustus 2023