Salt of This Sea – Milh Hadha al-Bahr (2008)

Regie: Annemarie Jacir | 109 minuten | drama, romantiek | Acteurs: Suheir Hammad, Saleh Bakri, Riyad Ideis, Shelly Goral, Yahya Barakat, Um Hussein Al Malhi, Hisham Daraghmeh, Ismael Dabbag, Martin Daltry, Diana Buttu, Rami Mussalem, Tamer Nafar, Jack Saadeh, Maxim Sansour, Juliano Mer, Avraham Shalom Levy, Taher Kosa, Khaled Hourani, Walid Abdul Salam, Jaber Abu Kaoud, Iman Aoun

Waar het inmiddels al zestig jaar geleden is dat de eerste officiële conflicten tussen de staat Israël en Palestina plaatsvonden, vormt het land na al die jaren het decor voor ontelbare verhalen; van evenzoveel verschillende mensen met verschillende levens en – al dan niet uitgekomen – dromen. Een aantal hiervan komt aan bod in ‘Salt of this Sea’ als ogenschijnlijk tegengestelde verhalen, maar in werkelijkheid komen de dromen en verlangens van de jonge hoofdpersonen meer overeen dan in eerste instantie gedacht.

De Amerikaans-Palestijnse Soraya heeft naar aanleiding van oude tegoeden van haar opa die nog op een Palestijnse bankrekening staan, het plan opgevat om een nieuw leven te beginnen in Ramallah, een Palestijnse stad ten noorden van Jeruzalem. Erg goed uitgedacht heeft ze dit plan blijkbaar niet, maar haar standvastigheid en vloeiende Arabische taalbeheersing brengen haar een heel eind. Wel wordt ze tijdens haar verblijf voortdurend geconfronteerd met tegenvallers en, belangrijker nog, met de andere kant van haar verhaal. Waar Soraya geen verblijfsvergunning noch een Palestijns paspoort kan krijgen om zich in Ramallah te settelen, zijn de zaken voor de knappe, jonge Emad volledig omgekeerd. Hij is al zeventien jaar de stad niet úitgeweest en wacht tevergeefs op goedkeuring van een visum om in Canada te kunnen gaan studeren en nooit meer terug te keren naar zijn vaderland. Als ze beiden in zoverre gefrustreerd worden door verschillende autoriteiten, besluiten ze het heft in eigen handen te nemen en samen met een optimistische en onbevangen vriend van Emad de bank te overvallen en het rechtmatige bedrag (inclusief ongeveer zestig jaar rente) op te eisen.

Ze vluchten in Joodse vermomming naar Jeruzalem en besluiten dan het land, ook hún land tenslotte, rond te reizen. In Jaffa, een voormalige Arabische stad die inmiddels bij Tel-Aviv is gevoegd, bezat de opa van Soraya ooit een huis waar ze besluiten heen te gaan. Deze zaak wordt in de film gebruikt als bewijs om de steeds belangrijker wordende politieke boodschap bij te staan. De geschiedenis van het stuk stad is natuurlijk wel iets gecompliceerder dan één Joodse familie die het huis heeft gestolen van één Arabische, maar hier wil Soraya niets van weten. Door haar ontmoetingen met de Palestijnse jongemannen zou je denken dat ze haar eigen positie, in feite een luxe positie in vergelijking met die van haar nieuwe vrienden en vele andere Palestijnen, wellicht enigszins zou kunnen relativeren, maar niets is minder waar en haar queeste naar – vooral haar eigen – rechtvaardigheid overschaduwt de film hoe langer hoe meer. Hierin gaat regisseuse Annemarie Jacir wat kort door de bocht, net als in haar manier waarop alle Israëli’s in beeld worden gebracht. Door hen af te schilderen als stuk voor stuk kleinerende rotzakken wordt enige hoop op verzoening al snel teniet gedaan, iets wat juist door middel van cinema misschien wél bereikt zou kunnen worden.

De politieke boodschap had een stuk minder expliciet geuit hoeven worden, vooral omdat de kracht van de film daar niet in ligt. Wat aanspreekt zijn in eerste instantie de prachtige beelden van het land, het sterke acteerwerk en op momenten bijna poëtische cinematografie. Daarnaast zijn het de mensen, de persoonlijke zoektochten die tegengesteld, maar tegelijk zo hetzelfde zijn. Alle hoofdpersonen zijn op zoek naar een manier om hun eigen dromen te verwerkelijken en in het reine te komen met hun geschiedenis. Binnen deze context is de situatie van Emad des te schrijnender omdat hij in eerste instantie al geen kans krijgt aan enig verwezenlijken te beginnen. Die wrangheid spreekt voor zich, juist door het ingetogen spel van Saleh Bakri. Zodra de film, en vooral hoofdrolspeelster Soraya, echter steeds harder gaat roepen hoe de politieke vork in de steel zit, gaan de woorden van het pamflet waarin de film langzaam verandert, verloren in de Israëlische – of Palestijnse zo je wilt – zeewind.

Ruby Sanders

Waardering: 3

Bioscooprelease: 23 april 2009