Satudarah – One Blood (2015)

Regie: Joost van der Valk, Mags Gavan | 90 minuten | documentaire

Het is de snelstgroeiende motorclub van Nederland: Satudarah. Een organisatie met Molukse wortels die broederschap, trouw en mannelijkheid hoog in het vaandel heeft staan, maar die ook geregeld in het nieuws is vanwege de criminele activiteiten waar sommige leden zich schuldig aan maken. Voor zijn documentaire ‘Satudarah: One Blood’ (2015) kreeg filmmaker Joost van der Valk, die eerder vakmatig ‘infiltreerde’ bij de Haagse tak van de roemruchte gang The Crips, twee jaar lang vrije toegang achter de schermen van de veelbesproken motorclub. Hij mocht aanwezig zijn bij inwijdingsrituelen, clubavonden, vergaderingen en motortochten en ging zelfs met enkele kopstukken van de club op reis naar Indonesië. Bij verschillende leden – zowel hoog als laag gerangschikte figuren – mocht Van der Valk over hun schouder meekijken. Het resultaat is een even fascinerende als onrustbarende kijk in een wereld die normaal gesproken voor de meeste mensen ontoegankelijk blijft. Nog voor zijn eerste vertoning al veelbesproken.

“No contact is no contact”. Het is een van de belangrijkste leefregels binnen Satudarah, dat wordt direct bij aanvang van de documentaire duidelijk. Een van de leden wordt ter verantwoording geroepen. Blijkbaar heeft hij zijn mond voorbij gepraat en dat wordt hem niet in dank afgenomen. Niet alleen moet hij zijn leren clubjack uittrekken; hij krijgt ook een paar stevige klappen in het gezicht. Hij probeert zich nog te verweren, maar daar is de ‘kapikano’ niet van gediend: “Er is geen discussie mogelijk. Liegen mag niet bij Satudarah. Haal af die jas.” En de beste man mag vertrekken. Bam. De toon is gezet. Satudarah laat niet met zich sollen. Dat beeld wordt bevestigd in de documentaire. Barend bijvoorbeeld, prominent lid bij de woonwagenafdeling, ligt voortdurend in de clinch met justitie. In de film doet hij uitgebreid uit de doeken hoe hij jaren geleden iemand heeft omgebracht en zich van het lichaam heeft ontdaan. Zijn toewijding aan Satudarah blijkt uit het feit dat hij zijn dochtertje heeft uitgelegd waar het logo van de organisatie voor staat. Mikey, aspirant lid, wordt op militaire wijze klaargestoomd om volwaardig lid te worden (“want de president wil geen snuifjunks”) , maar wordt uiteindelijk ‘in bad standing’ uit de club gezet om vervolgens in de gevangenis te belanden.

Anderzijds zien we ook Olla, een kopstuk binnen de club met diepgewortelde Molukse roots. Wanneer hij vertelt over de strikte opvoeding die hij kreeg van zijn overleden vader, of als we hem zijn nieuwste tatoeages laten zien aan zijn hoogbejaarde moeder, krijgen we ook een ander beeld te zien van de stevig getatoeëerde motormannen. Diezelfde Olla speelt een belangrijke rol bij de expansie van Satudarah wereldwijd, bijvoorbeeld bij het opzetten van een nieuwe afdeling van Satudarah in Duitsland, waar en passant ook nog even een hoerenkast wordt overgenomen. Daarbij moet wel eerst nog onderhandeld worden met leden van de concurrerende motorbende Bandidos. De Polizei is alom aanwezig rond het clubhuis in Duisburg. Olla krijgt na verloop van tijd spijt van zijn inzet bij de oosterburen; een Duits kopstuk van Satudarah blijkt een undercoveragent en een ander prominent lid klapt uit de school over drugshandel vanuit Nederland naar Duitsland, en ongeoorloofd wapenbezit. Het vooroordeel dat we hebben over motorclubs als Satudarah wordt daarmee nog maar weer eens onderstreept.

Van der Valk en zijn mederegisseur Mags Gavan onderstrepen met hun rauwe documentaire wat we eigenlijk allemaal al wisten; de leden van Satudarah zijn niet bepaald lieverdjes. Wat de film zo uniek maakt is dat we het clandestiene wereldje van de motorclubs nooit eerder van zo dichtbij meemaakten. Volgens Van der Valk werkte Satudarah graag mee aan de film, om ook de andere kant van de club te laten zien aan de buitenwacht: het broederschap en de trots op hun Molukse roots en identiteit. Het is zeker zo dat het uitstapje van de nieuwe generatie leiders, waaronder Olla, naar de Molukken de nodige impact heeft en nieuw inzicht geeft in deze groepering. Toch blijft vooral de onmiskenbare link met de criminele wereld bij de kijker hangen. ‘Satudarah’ is een fascinerende en unieke documentaire in een wereld waar geweld er klaarblijkelijk gewoon bij hoort.

Patricia Smagge

Waardering: 3