September 5 (2024)

Regie: Tim Fehlbaum | 95 minuten | drama, geschiedenis | Acteurs: Peter Sarsgaard, John Magaro, Ben Chaplin, Leonie Benesch, Zinedine Soualem, Georgina Rich, Corey Johnson, Marcus Rutherford, Daniel Adeosun, Benjamin Walker, Ferdinand Dörfler, Solomon Mousley, Caroline Ebner, Daniel Betts, Leif Eisenberg, Sebastian Jehkul, Rony Herman, Jeff Book, Robert Porter Templeton, Stephen Fraser, Leon Dragoi, Doris Meier, Mark Ruppel, Christian Ulrich, Günther Wernhard, Antje Westermann, Harry Waterstone, Andreas Honold, Stefan Mittermaier, Miguel Abrantes Ostrowski, Kim Hanfland, David Iselin, Nikita Borisov, Karolina Gabinger, Robert Glade, Immanuel Rahman, Paul Böhme, Brendan Todd, Dirk Schepanek, Saeid Yazdani, Matthias Schum, Stiev Neubert, Rafael Peña, Jordan Prince, John Figueroa

Negenhonderdmiljoen mensen! Dat is hoeveel mensen er via de rapportage van ABC, live getuige waren van de verschrikkelijke gijzeling van elf Israëlische Olympische atleten tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München. Tim Fehlbaum heeft met ‘September 5’ deze tragiek naar het grote doek willen vertalen. Echter, niet vanuit het oogpunt van de gijzelaars en/of gijzelnemers, maar vanuit de regiekamer van ABC.

ABC deed live verslag van de Olympische Spelen. De sportafdeling was afgereisd naar München om alles in beeld te brengen. Geoff Mason (John Magaro) was onderdeel van dat team en regisseur van het B- en C-team, de teams die werden ingezet bij de minder bekeken sporten. Wanneer op 5 september 1972 plots de hel uitbreekt in München, is hij de enige regisseur die aanwezig is. Als een (plaatsvervangend) kapitein die opeens alleen aan het roer staat tijdens een storm, moet hij de chaos in goede banen zien te leiden. Zijn rechterhand in deze is Marianne Gebhardt (Leonie Benesch), die met haar kennis van de omgeving en de Duitse taal een cruciale rol speelt in dit geheel. Dit alles onder het toeziend oog van Roone Arledge (Peter Sarsgaard).

De gijzeling die heeft plaatsgevonden, lijkt een vergeten schaduw in de geschiedenis. De terroristische daad vormt het uitgangspunt voor Steven Spielbergs ‘Munich’, maar Spielberg was meer geïnteresseerd in de gebeurtenissen erna. Veel films over wat zich op 5 september 1972 heeft afgespeeld, zijn er eigenlijk niet. Gelukkig brengt ‘September 5’ daar verandering in.

Zoals gezegd schetst Fehlbaum dat beeld vanuit de regiekamer van ABC. Daarbij weeft hij in scène gezette beelden samen met beelden van de daadwerkelijke ABC-uitzendingen uit 1972. John Magaro communiceert met de echte Jim McKay en Peter Jennings, de ervaren sportjournalisten die onverwachts live verslag moesten uitbrengen over deze tragedie. Dat is een doeltreffende keuze gebleken. Zeker voor kijkers die de beelden destijds live hebben gezien, zal het een hoop emoties oproepen, maar ook voor de rest van het publiek zorgt het voor een gevoel van authenticiteit. Tv-momenten als die van McKay en Jennings kunnen niet geacteerd worden. De combinatie van archiefmateriaal maakt dat de tijd vervaagt en de kijker midden in de gebeurtenissen van 1972 wordt geplaatst.

‘September 5’ geeft ons een inkijkje in een tot dan toe nooit eerder vertoonde situatie. Een situatie die dilemma’s oproept die in het huidige tijdsgewricht ook weleens wat vaker mogen worden gesteld. Kun je een terroristische daad überhaupt op tv uitzenden? Waar ligt de grens tussen informeren en het uitbuiten van de situatie? Hoe verhoudt zich dat tot de journalistieke plicht? Waar ligt de grens tussen sensatiezucht en het brengen van de waarheid? Dit zijn allemaal vragen die op 5 september 1972 onder gigantische tijdsdruk moesten worden beantwoord, maar waar veel journalistieke programma’s tegenwoordig een loopje mee lijken te nemen. Met name in het Amerikaanse medialandschap.

De montage van de film is uitstekend. De snelle cuts tussen de snelkookpan die de regiekamer is, de studio en de verslaggevers, terwijl Geoff onder immense druk de uitzending in goede banen probeert te leiden, zorgen voor een intens gevoel van urgentie en maken de benauwende spanning in de regiekamer bijna voelbaar.

John Magaro is vaak toch aangewezen op meer ondersteunende rollen (denk aan ‘Past Lives’ en ‘The Big Short’), en het is goed om hem in een meer uitdagende rol te zien. Hij houdt zich in ‘September 5’ prima staande. Zijn optreden is als het rustige oog van een orkaan; je ziet de chaos eromheen, maar de innerlijke strijd van Geoff is verborgen achter een façade van kalmte. Magaro is zeer overtuigend en laat met ‘September 5’ zien dat hij wellicht wat vaker de kans moet krijgen als lead.

Het uitstekende optreden van Leonie Benesch, in de voor een Oscar genomineerde film ‘Das Lehrerzimmer’ (‘The Teachers’ Lounge’), is in Hollywood niet onopgemerkt gebleven. Ze vertolkt de rol van Marianne Gebhardt, een Duitse tolk die een cruciale schakel vormt in het team. Haar ingetogen maar vastberaden optreden verankert de film in de realiteit van de gebeurtenissen. Marianne Gebhardt belichaamt de gedeelde schaamte en frustratie van een natie die worstelt met zowel haar verleden als haar huidige tekortkomingen.

‘September 5’ is meer dan een reconstructie van een historisch drama; het is een krachtige reflectie op de rol van de media in tijden van crisis. De film laat haarscherp zien hoe journalistiek balanceert tussen de plicht om te informeren en de verleiding van sensatie. Wat destijds onder extreme druk werd besloten, wel of geen beelden uitzenden, hoe de berichtgeving vorm te geven, blijkt vandaag de dag nog net zo relevant. In een tijd waarin nieuws steeds sneller wordt gebracht en clicks soms belangrijker lijken dan ethiek, herinnert ‘September 5’ ons eraan dat verantwoordelijkheid en zorgvuldigheid in de media onmisbaar zijn. Hoe we verslag doen van tragedie bepaalt niet alleen hoe we de waarheid ervaren, maar ook hoe we geschiedenis schrijven.

Jelco Leijs

Waardering: 4

Bioscooprelease: 6 maart 2025